Tegenwoordig denken we door de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen dat echt alles gedetermineerd is. Velen beschrijven de werkelijkheid als causaal en de mens ‘als een zeer geavanceerde computer’. Er zijn altijd al discussies geweest over het bestaan van de vrije wil. Die is ook maar wat moeilijk filosofisch te bewijzen. De auteur wijst op contingentie als het sleutelbegrip voor het bewijs van het bestaan van een vrije wil. Het toeval speelt een hoofdrol in de kosmos. Creativiteit i...

Caraïbische schrijvers zijn in het verleden op verschillende manieren onzichtbaar gemaakt. Ze zijn doodgezwegen, gecensureerd, of op aparte ‘Suriname-’, ‘Antillen-’ of ‘Zuid-Amerika’-plankjes gezet. Hoogste tijd om daar wat aan te doen, want er is zoveel moois, belangrijks en prikkelends om te (her)ontdekken en te koesteren.

In samenwerking met Werkgroep Caraïbische Letteren brengt Das Mag een belangwekkende bloemlezing uit. Twintig vooraanstaande schrijvers van nu breken een la...

De onvrijheid rukt op, autoritaire leiders drukker hun hakken in het vrije woord, in Poetins Rusland zijn bepaalde woorden zelfs in de ban gedaan. In De dissidente leeslijst werpt de redactie van De Groene Amsterdammer nieuw licht op romans die in onderdrukking zijn geschreven en die hun lezers toch een glimp van vrijheid gaven, al had hun publicatie vaak grote consequenties voor de auteurs.

Hoofdredacteur Xandra Schutte stelde met haar collega’s een leeslijst samen met drieëntwintig essen...

Het is de diepste, meest fundamentele vrees die onder het ouderschap zindert. Het afgrondelijke besef dat we niet weten, en nooit volledig zullen weten, wat we hen aandoen. Dat het in die zin altijd een huiveringwekkende gok is, een gok met het leven van een ander. De vrees voor wat we met de planeet doen door kinderen te krijgen en de vrees wat we kinderen aandoen door ze op deze planeet te krijgen zijn twee zijden van dezelfde medaille. We doen de wereld de kinderen aan, en kinderen de wereld.

Wat is de literaire waarde van motten? Is het fotograferen van vreemden, op straat of in de trein, ooit moreel verdedigbaar? Doet het monster van Frankenstein denken aan Frank de Boer? Kunnen we nadat we kinderen hebben gekregen iets anders doen dan hopen op hun vergeving? Waarnaar verlangen we wanneer we verlangen naar ‘nuance’? Is er iets sentimenteler en onuitstaanbaarder dan de jonge vader? Zulke vragen laten zich gemakkelijker stellen dan beantwoord...

Aan de vooravond van zijn vertrek naar Harvard, waar hij een serie colleges zou geven, stierf Italo Calvino. De Zes memo’s voor het volgende millennium waren bij zijn overlijden

in conceptvorm af. Deze speelse, briljante essays vormen Calvino’s testament, tevens de meest welbespraakte ‘verdediging van de literatuur’ die in onze eeuw is geschreven.

Bob Dylan die in de jongenskamer van Neil Young uit het raam kijkt om te zien wat Neil zag, Nietzsche die een paard omhelst, Fred Astaire die langs het firmament glijdt – intense beelden, intense geluiden ook, van B.B. King, wasgoed dat wappert in een binnentuin, de hakken van flamencodanseres La Chana: de muziek van wat er gebeurt.

In De straatwaarde van de ziel dringt Roel Bentz van den Berg door tot wat er onder het alledaagse bewustzijn zit: de werkvloer van de werkelijkheid – die bi...

Gedichten zijn wondewoorden.

Ze worden geboren uit een wonde,

niet noodzakelijk een bijzonder

letsel of een specifiek trauma, maar

de wonde van de menselijke conditie

zelf, de niet ongedaan te maken

kwetsbaarheid die met het menszijn

samengaat. Ze hechten deze

wonde, maar helen ze niet. Omdat

ze hun geboorte in de kwetsbaarheid

niet verloochenen, berokkenen

gedichten zelf pijn: ze haken zich

in de lezer vast, zoals mensen die

geraakt worden door een pijl van

Cupido, een immense bevrijding

erv...

Een schrijver die op zijn sterfbed voor het karretje wordt gespannen van journalisten en politici. Wetenschappers die een encyclopedie optuigen voor stemming makende ideeën. Literatoren die schitteren door afwezigheid in het enige debat dat de samenleving recent gespleten heeft. Zulke kwesties behandelt De ware marsrichting.In essays die zowel apart als in samenhang te lezen zijn, reconstrueert Marc Kregting waarover de Lage Landen zich tussen 2008 en 2016 druk hebben gemaakt. Hij onderzoekt...

Negentien leeservaringsteksten en een algemene beschouwing van poëzieliefhebber, leraar Engels, anglist, vakdidacticus, Rob de Melker (1930), bij André van der Veeke's dichtbundel Het Sacrament van de sneeuw uit 1992. Van kinds af aan speelt Rob de Melker piano en als jong kind maakt hij al kennis met de Nederlandse poëzie. Later komt daar de Engelstalige poëzie bij. Poëzie en muziek zullen zijn leven in belangrijke mate kleuren en bepalen. Van 1957 tot 1988 geeft hij les, en natuurlijk ...

Gekken en dwazen schrijven op ramen en glazen

'Geluk komt niet aanwaaien, talent moet je ontwikkelen, gekte komt ook niet uit het niets, bedacht ik.'

Zo begint Bert Bakker een bundel met stukken die losjes gegroepeerd zijn rond de thema's 'wonen en werken': wonen in Amsterdam, werken overal. HIj was voor de Haarlemmerbuurt betrokken bij nieuwbouw aan het IJ.

'Het was alsof er een gigantisch containervrachtschip werd binnengevaren, aanlegde en nooit meer de trossen loste.' Alle 'oudbouw' op het...