In het tweede deel van zijn dagboeken is Voskuil op zoek naar een levensweg die hem niet zal verstikken. Nadat hij zijn baan aan de Rijkskweekschool in Groningen opgeeft, vlucht hij terug naar Amsterdam, ervan overtuigd afzijdig van de maatschappij te kunnen leven. Maar de idylle van zijn beschermde jeugd en studententijd is voorbij. Hij ziet weldra in dat zijn ‘onmaatschappelijkheid uit trots’ kinderspel en lafheid is. Hij accepteert een pretentieloze baan bij een niet serieus te nemen w...

Heinrich Heine maakte al enige tijd furore als dichter van bitterzoete en ironische liefdespoëzie toen hij rond 1820 begon te experimenteren met proza. Tussen 1826 en 1831 publiceerde hij vier delen Reisebilder, waarin hij reisverhalen en autobiografisch materiaal versneed met scherp commentaar op de tijdgeest. Op uiterst geestige wijze, grillig en associatief, mengt Heine in deze boeken feit en fictie, memoires, sociale kritiek en literaire polemiek.

Het meest persoonlijke deel hiervan is ...

Weinig Nederlanders konden zo helder en scherp, zo tegendraads en geestig schrijven als Karel van het Reve (1921–1999). Hij schreef over de meest uiteenlopende onderwerpen, van de Russische literatuur (zijn vakgebied) tot de psychoanalyse, van de vraag of het Nederlands teloorgaat tot de Sonate facile van Mozart.

Deze bundel bevat korte stukken en langere essays. Van het Reve kon zijn tijdgenoten choqueren, bijvoorbeeld met de Huizingalezing uit 1978 over literatuurwetenschap, maar stak oo...

Andrej Platonov geeft met gevoel voor absurdisme de strubbelingen van het leven in de Sovjet-Unie weer en weet zo grotere thema’s aan de orde te stellen. Zijn roman Tsjevengoer, vol satirische en groteske elementen, beschrijft de plotselinge en onontkoombare invoering van het communisme in het gelijknamige dorp.

De bouwput is een verhaal over de collectivisatie van de landbouw. Het is een inktzwarte schildering, waarin koelakken naar open zee worden afgevlot en het Huis van het Proletariaa...

In tsaristisch Rusland werden grootgrondbezitters maar eenmaal per drie jaar aan een telling en opgave van lijfeigenen voor de belasting onderworpen. Gentlemanoplichter Tsjitsjikov beseft dat de namen van de in de tussentijd overleden lijfeigenen daardoor geld waard zijn en dat hij er zelfs een hypotheek op kan nemen, mits hij ze te pakken krijgt. Roofkapitalisme en hypotheekzwendel avant la lettre dus: een geniale satire op de kleinheid van de mens.

Wie anders dan Gogol zou hebben kunnen be...

In Zaandam woont een man tussen een wel heel bijzondere verzameling: Ed Brinkkemper houdt zich al tientallen jaren bezig met vooral Nederlandse en Vlaamse plantenboeken, waar hij een imposante collectie van heeft opgebouwd. Van Dodoens Cruydeboeck uit 1554 tot de befaamde Flora Batava en J. Commelins Horti Medici Amstelodamensis uit 1697; rij aan rij staan er prachtige en belangrijke boeken over de planten om ons heen. De afbeeldingen die ze bevatten zijn van een ongekende schoonheid.

Samen m...

Dovlatov is vanaf zijn ontijdige dood in 1990 razendsnel een van de populairste schrijvers in Rusland geworden. Dat heeft hij te danken aan de schijnbare eenvoud van zijn stijl, met zijn korte maar krachtige zinnen en laconieke toon, en aan de verhalen zelf, die bevolkt worden door verschoppelingen, criminelen, ongelukkigen en andere pechvogels.

Rode draad is Dovlatovs leven zelf, de schrijver die uitgegeven wil worden, waardoor alles wat hij schrijft het stempel van doorleefde waarachtigheid...

Onschuldig en optimistisch is het perspectief van de veertienjarige Joodse jongen die na de Duitse bezetting van Hongarije op weg naar zijn werk wordt opgepakt en naar Auschwitz en Buchenwald wordt getransporteerd. Hij deelt niet de ontzetting van de lezer maar past zich aan, probeert de logica in te zien van wat er gebeurt, maakt er het beste van en overleeft ten slotte, al is het op het nippertje. Hij keert terug naar Boedapest, wordt er gemeden en genegeerd.

Als een vriendelijke, liberale...