Het gymnasium bestaat sinds 1876 en was lang de enige weg naar alle universiteiten. Zo werd het de eliteschool van Nederland. De gymnasiale cultuur heeft vele decennia doorstaan en bloeit nog altijd.

Gymnasiasten kunnen zingen in het Latijn, weten wat ceterum censeo betekent en wanneer Caesar werd vermoord. De exclusiviteit en kennis van sociale codes leidden tot een hoogopgeleide klasse met een gevoel van wederzijdse herkenning.

Wat bepaalt de wonderlijke aantrekkingskracht van die geheimtaa...

Wie aan Romeinse vrouwen denkt, denkt aan Vestaalse maagden, trouwe echtgenotes, gevierde minnaressen of machtsbeluste keizerinnen: de vrouwen van Rome zoals we die kennen uit de antieke literatuur. Gezien door de ogen van mannen uit de elite. Maar hoe zat het met de talloze inwoonsters van andere Romeinse steden? Welke rol speelden zij in het stedelijk leven van Italië en de provincies van het uitgestrekte Romeinse rijk?

Specialiste Emily Hemelrijk neemt de lezer mee in een zoektocht naar ...

De recente uitbraak van het coronavirus in China en de wereldwijde verspreiding ervan heeft de mensheid momenteel in haar greep. Iedereen ervaart de gevolgen van de pandemie aan den lijve, doordat hij ziek wordt, doordat naasten erdoor worden geraakt, en omdat de bewegingsvrijheid wordt ingeperkt. Het dagelijks leven staat geheel in het teken van een minuscuul virus waar we geen grip op lijken te krijgen. Met grote maatschappelijke en economische gevolgen.

Wat kunnen we leren van eerdere epi...

In dit Elementair Deeltje beschrijft Romekenner Diederik Burgersdijk hoe de stad is ontstaan en gegroeid, en wat daarvan nu nog in het straatbeeld te zien is. Het gaat daarbij over de antieke infrastructuur van wegen, bruggen en aquaducten, de middeleeuwse pelgrimsroutes en de pauselijke wegen. En de verhalen daarover. Hoe werd Rome ‘de eeuwige stad’?

De erfenis van Rome bestaat uit materiële overblijfselen, maar even belangrijk is de betekenis die aan de overgeleverde objecten werd gehec...

Voor iedereen die Nederlands spreekt en makkelijk Engels leest, maar wiens schoolfrans en -duits diep zijn weggezakt is Zeven talen in zeven dagen hét boek. Taalvirtuoos Gaston Dorren biedt in dit boek wat de titel belooft: toegang tot teksten in het Italiaans, Spaans, Portugees, Deens, Noors, Zweeds en Fries, in een week tijd. Na een week ontsluiten zich, door middel van een strikt programma, voorheen onleesbaar geachte teksten in al die talen. Op dag 1: algemene tips en trucs. Na...

Elke samenleving in elke tijd kent vormen van omgaan met het verleden. In de geschiedenis zoeken we naar antwoorden op de vragen wie we zijn en hoe we zo zijn geworden. Geschiedenis groeide in de negentiende eeuw uit tot een wetenschappelijke discipline. Nieuw was het vak niet, al in de Griekse oudheid waren er geschiedschrijvers. In het Elementaire Deeltje Geschiedenis maakt Chiel van den Akker duidelijk wat iedereen over geschiedenis zou moeten weten. Dit doet hij in zeven thema’s aan de ...

‘Goldschmidt-variaties’ worden ze wel genoemd, de essays van Tijs Goldschmidt, waarin niets is wat het lijkt, en waarin cultuur en evolutie altijd meer met elkaar te maken hebben dan je op het eerste gezicht vermoedt. In een essay over digitalisering van teksten zoekt hij naar parallellen tussen het kopiëren van DNA en het steeds nauwkeuriger kopiëren en sneller verspreiden van teksten (‘culturele evolutie’). Daarnaast zet hij de biologische betekenis uiteen van, onder veel meer, de...

‘2 Januari 1668: Francisco van Bengale, slaaf van onderkoopman Jan Grootstadt, verhangt zich.’

Francisco was een van de velen die de dood verkozen boven een ondraaglijk slavenbestaan in Nederlands Oost-Indië.

Van de beginjaren van de voc tot aan het einde van de kolonie volgt Baay het spoor van de mensenhandel in de Nederlandse koloniën in de Oost. De koloniale slavernij nam er vele vormen aan: er waren huisslaven, kindslaven, seksslaven, ambachtsslaven, maar ook slaven op de plantages ...

De Bijbel is een van de invloedrijkste boeken ter wereld. Het Oude en Nieuwe Testament fascineren en inspireren tot op heden mensen in synagogen en kerken, maar zeker ook daarbuiten.

Dit Elementaire Deeltje beschrijft de Bijbel als een historische, religieuze en culturele brontekst van de westerse beschaving. Het gaat in op de ontstaansgeschiedenis, op de soms verwarrende structuur van de Bijbelboeken en op Bijbelvertalingen uit het heden en verleden. Het behandelt de belangrijkste verhalen ...

Een aforisme van Heraclitus, ‘De Natuur houdt ervan

zich te verbergen’, houdt de westerse filosofie al bijna

vijfentwintig eeuwen bezig. De Franse filosoof Pierre

Hadot schreef in 2004 een geschiedenis van de westerse

filosofie in het perspectief van dit aforisme en het

beeld van de sluier van Isis. Moet de mens zich heer en

meester maken van de natuur, of kan niemand de sluier

van de geheimen van de natuur oplichten, behalve

de dichter en de kunstenaar?

Pierre Hadot neemt de lezer mee op...