Hoe radicaliseren mensen? Wat fascineert ons zo aan narcistische politici? Waarom zijn we verslaafd aan beeldschermen? Waar ik ophoud is een intellectuele zoektocht naar de onderstromen van onze samenleving. In deze verzameling wervelende essays combineert Arthur Eaton literair commentaar met inzichten uit de spreekkamer. Centraal staan de verhalen die we over onszelf aan elkaar vertellen, maar juist ook de verhalen die we liever weglaten. De essays zoeken waar het wringt en schuurt – het o...

Er is geen bewijs dat de ‘kunstenaars’ van de grotten van Lascaux mannen waren. Zoals er ook geen bewijs is dat alleen mannen op bizons joegen of dat technische vooruitgang in de vroegste landbouw enkel aan mannen te danken is. Wél is duidelijk dat onze kijk op de geschiedenis mannelijk bepaald en patriarchaal is.

Toen in de negentiende eeuw de prehistorie voor

het eerst als periode werd bestudeerd, werd de blik

daarop ontwikkeld door mannen. Zij projecteerden

de stereotypen van hun tijd...

Oude kaarten, of ze nu getekend zijn, met de hand

ingekleurd of gedrukt, laten een wereld zien die ver

weg lijkt. Maar is dat zo?

In de Universitaire Bibliotheken Leiden bevindt

zich een rijke collectie oude kaarten en atlassen die de

Leidse verzamelaar Johannes Tiberius Bodel Nijenhuis

honderdvijftig jaar geleden aan de universiteit schonk.

Een groot aantal kaarten in deze collectie beeldt

grenzen af. Grenslijnen, waterlinies, riviergrenzen,

staatsgrenzen, dijken en sloten, zelfs de grens

tu...

Het gebeurt allemaal in die ene idiote zomer van 1944. Frankie Addams, een tomboy van twaalf, zit in de keuken bij Berenice Sadie Brown, de zwarte kokkin, met haar neefje John Henry West van zes, die de hele ruimte ondergekliederd heeft met rare kindertekeningen. Ze beseft dat ze nergens deel van uitmaakt, niet van een club, niet van een familie. Ze hoort nergens bij.

Voor Frankie, eenzaam en in de war, draait de hele zomer om de bruiloft van haar broer Jarvis. Ze wil er zo graag bij horen da...

Een jongetje van een jaar of tien vertelt over de

dagelijkse gang van zaken in een oude stad in

Albanië. Traditie en magie bepalen er het leven, dat

in zijn ogen zowel avontuurlijk als onveranderlijk

is. Het avontuur lonkt in de salons, waar oude

vrouwen roddelen en de toekomst voorspellen, op

de markten en in het abattoir, in een boek dat hij

bij zijn grootvader te lezen krijgt en in de verhalen

van zigeuners. Onveranderlijk zijn de leefregels, de

wisseling der seizoenen en vooral de stad z...

Als ze rond Allerzielen in Mexico aankomen hebben monarchvlinders een epische reis volbracht die zich uitstrekt over duizenden kilometers en meerdere generaties. Filosoof en natuurhistoricus Johan van de Gronden duikt in het magische leven van deze bedreigde trekvlinder uit Midden-Amerika.

In Zuid-Afrika speurt hij naar de resten van een verdwenen taal en de motieven van een zonderlinge Duitse geleerde om koortsachtig de belevingswereld vast te leggen van de laatste ǀXam-sprekers. Bij de tom...

De zee, oorspronkelijk verschenen in 1951, behoort nog steeds tot de invloedrijkste boeken die ooit over de natuurlijke wereld zijn geschreven. Mariene bioloog Rachel Carson roept de kracht en het belang van de grootste watermassa’s ter wereld op door het kosmisch grote met het microscopisch kleine te combineren en harde wetenschappelijke feiten te vangen in poëtisch taalgebruik. Ze beschrijft de eeuwenlange regenval die de oceanen heeft gecreëerd, reuzeninktvissen die honderden vadems di...

Tijdens de vredesonderhandelingen na de Eerste Wereldoorlog beloofden wereldleiders te bouwen aan een nieuwe internationale orde, geworteld in democratie én sociale gelijkheid. Voorvechtsters van het vrouwenkiesrecht waren vast van plan hen daaraan te houden maar werden van de onderhandelingstafel geweerd. Daarop ontmoetten feministische activisten van over de hele wereld elkaar tijdens een parallelle conferentie en getuigden van een revolutionaire boodschap: duurzame vrede vereist niet alle...

Het zijn opwindende tijden voor jonge schilders: corona, #metoo, Black Lives Matter, het klimaat, mondialisering – allemaal thema’s die vragen om een reactie. Maar hoe toon je als jonge schilder je betrokkenheid, in je eentje, in je atelier, met verf en doek? En wat betekent die betrokkenheid als je schilderijen ineens belanden in de greep van de markt?

Brave New World, samengesteld en geschreven door Hans den Hartog Jager, laat zien dat jonge kunstenaars als Njideka Akunyili Crosby, Avery...

Was Willem Elsschot een geboren dichter? Ja en nee, zo vond hij in de eerste plaats zelf. ‘Dichten heb je of heb je niet. […] Als je door de muze gebeten wordt, vloeit het zo wel uit de pen.’ Zijn critici waren ook verdeeld. De oordelen lopen uiteen van afkeurend tot lovend. Marnix Gijsen omschrijft zijn poëzie als ‘een zuiverheid en een kracht wier gelijke ik niet ken’. Gerrit Komrij krijgt het laatste woord: ‘De ware dichter kan het zich veroorloven zich niets van heersende lit...