Rembrandt van Rijn, Johan de Witt, Michiel de Ruyter – het zijn nog steeds bekende Nederlanders, ook al zijn ze intussen meer dan driehonderd jaar dood. Zij leefden in een tijd dat er in Nederland iets wonderbaarlijks gebeurde. Nederland ontstond als een apart land en tijdens de Tachtigjarige Oorlog die daarvoor nodig was, werd Nederland ook nog eens het rijkste land ter wereld. De kunsten bloeiden en er heerste politieke en religieuze vrijheid. Nederlandse zeevaarders en kooplieden zetten ...

Tot 1815 waren Europeanen hun leven niet zeker op de Middellandse Zee. Rovers uit Noord-Afrika maakten de wateren onveilig en joegen ijverig op schepen, ook onder de Nederlandse vlag. De gevaren waren serieus: zeelui konden eindigen als slaven in Algiers, Tunis en Tripoli. Lange tijd stonden Europeanen machteloos, totdat ze besloten om samen te gaan werken. Na de ondergang van Napoleon trokken de staten van Europa ten strijde tegen de gedeelde dreiging van de Barbarijse Kust, een samenwerking...

Met De strategie van de aanpassing sluit Willem Otterspeer zijn magnum opus over de geschiedenis van ’s lands oudste en bekendste universiteit af. Liet hij de Leidse universiteit in het derde deel achter op een hoogtepunt in haar bestaan, nu moet hij haar achterlaten in grote twijfel aan zichzelf. Heeft de universiteit nog wel een eigen identiteit? Zijn de middelpuntvliedende krachten van wetenschap en specialisatie niet veel groter dan de bindende krachten van geleerdheid en traditie?

Toch...

Maxim Februari over de grote vragen die op ons afkomen

Onder invloed van de klimaatverandering en intelligente technologieën verandert de democratische rechtsstaat. Natuur en technologie sturen het beleid en nemen beslissingen voor ons. Het is de vraag of we zelf ons gedrag nog kunnen blijven normeren. Te veel kennis over de toekomst dreigt bij deskundigen en aan universiteiten te blijven hangen. Het is tijd die kennis daar op te halen en een publiek gesprek te voeren over de veranderingen di...

Van Willem van Oranje tot Anne Frank en van Frans Hals tot Sevdaliza: Nederland is in veel opzichten gevormd door vluchtelingen. Maar met hun komst stak ook al eeuwen geleden de angst voor asielzoekers als een bedreiging voor onze eigen veiligheid, welvaart en cultuur de kop op. Geen vluchtelingencrisis lijkt aan Nederland voorbij te gaan zonder een fikse identiteitscrisis. In De vluchtelingenrepubliek vertellen vijftien vooraanstaande en aanstormende historici hoe vluchtelingen ons in de afg...

Lageweg, Ouderkerk, Nederland, Europa, de wereld, het heelal. Het is het sommetje van een kind, het verlangen van een volwassene: het verband zien tussen klein en groot, ik en alles, voorheen en voortaan. Dit is het spel dat Otterspeer speelt in zijn nieuwe boek, De stad, de dood en de dichters. Die stad is Leiden, maar meer dan toeval is dat niet. Het had elke stad, elk dorp of elke vlek kunnen zijn: de goden maken zelf wel uit wat van belang is.

Maar het is Leiden en er is een ramp gebeurd....

Anne Frank hield van 12 juni 1942 tot 1 augustus 1944 een dagboek bij. In maart 1945 stierf ze op vijftienjarige leeftijd in het concentratiekamp Bergen-Belsen. De enige overlevende van de familie, Annes vader Otto Frank, zorgde ervoor dat het dagboek gepubliceerd werd. In 1947 verscheen Het Achterhuis. Sindsdien is het een van de meest gelezen boeken ter wereld.

Angst en schoonheid is een bevlogen essay over het leven en werk van Louis Couperus, volgens Bas Heijne de grootste romancier die Nederland ooit gekend heeft. Heijne haalt Couperus naar deze tijd en laat zien dat de levensvragen die hij zich stelde nog altijd ónze vragen zijn: ‘Hoe kan een mens zichzelf overeind houden in een wereld waarin alles vergankelijk is, waarin de mens die zich ontworstelt aan de benepenheid van zijn eigen kleine wereld niet automatisch een rijker, zinniger leven w...

Het Europese asielrecht heeft het dodelijkste migratiesysteem ter wereld in het leven geroepen. Meer dan twintigduizend mensen zijn onderweg naar Europa om het leven gekomen. Velen wagen desondanks de tocht, want wie binnen is, kan meestal blijven. De beste kansen in deze loterij hebben jonge mannen die zich de diensten van mensensmokkelaars kunnen veroorloven; velen die onze hulp harder nodig hebben blijven achter.

Kansloze asielzoekers zijn sterk oververtegenwoordigd in de criminaliteit, en...

Een uitdaging voor de geest.

Een wiskundig raadsel is zowel een genot als een marteling. Het geeft je de gelegenheid om te breinbruisen en te hersenhozen – voor een minuut, een uur of een week. Tegelijkertijd is de frustratie groot als je de oplossing niet vindt.

Een goed raadsel laat je niet meer los. In De kabouterformule presenteert Alex van den Brandhof in twintig hoofdstukken problemen over kabouters die de kleur van hun muts moeten raden – zich houdend aan strikte spelregels. Meestal...