Inleiding

1. Slavernij en het actuele debat

2. Kerkelijke zelfreflectie

3. Slavernij en christendom in de historiografie

4. Postkoloniaal denken en christendom en slavernij

5. Slavernijonderzoek en de tijdgeest

6. De onderzoeksvraag en de primaire en secundaire bronnen

7. De weg van het onderzoek: van orthodoxie naar orthopraxis

Introductie: historiografische context

1.1 Politiek-maatschappelijke context van de Republiek der Verenigde Nederlanden

1.2 Interstatelijk geweld in Europa en daarbuiten

1.3 Intrastatelijk gew...

Tom Dieusaert vertelt over het gevecht van één man tegen de machtigste multinational van de zeventiende eeuw: de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). Een gevecht 'waarbij hij anderhalf miljoen gulden zou verliezen maar toch zijn eer zou bewaren.'Na de scheiding van de Nederlanden door de Tachtigjarige Oorlog was Isaac le Maire één van de honderden calvinistische, kapitaalkrachtige Antwerpse kooplui die einde zestiende eeuw in Amsterdam neerstreken. Daar werd hij een van de pioniers va...

In 1623 werd de Japanse huurling Shichizō gearresteerd vanwege zijn verdachte vragen over de verdediging van een Nederlands VOC-fort op het eiland Ambon, in het oosten van het huidige Indonesië. Nadat hij werd gemarteld, bekende hij deel uit te maken van een complot om het fort en uiteindelijk de hele regio in bezit te nemen. Twee weken later executeerden de Nederlandse machthebbers op Ambon eenentwintig vermeende samenzweerders. De zaak leidde in Europa tot grote verontwaardiging, en de co...

Het Nederlands slavernijverleden roept vele vragen op. Eén ervan is hoe het toch kon dat het christelijk geloof slavernij niet afkeurde maar theologisch ondersteunde. De bijbel weersprak niet dat mensen tot slaaf konden worden gemaakt. De gereformeerde theologie van de zeventiende en achttiende eeuw gaf samen met rechtsgeleerdheid, verlichtingsfilosofie, politiek en maatschappelijk denken vorm aan de koloniale ideologie van de Republiek der Verenigde Nederlanden.

Twee slaventheologieën onde...

In de Nederlandse discussie over het koloniaal verleden staat de slavernij in het Caraïbisch gebied centraal. Maar Suriname heeft ook een stelsel van contractarbeid gekend. Dit vormt de geschiedenis van de grootste etnische groep, de Hindostanen. Hoewel hierover ondertussen enkele boeken zijn geschreven – veelal door Hindostanen zelf – heeft deze geschiedenis het Nederlands publiek nauwelijks bereikt. Ongezien, ongehoord maakt de verbinding zichtbaar tussen afschaffing van de slavernij e...

De mailboten die tussen 1850-1940 Nederland en Nederlands-Indië bevoeren, vormden een microkolonie: een gecomprimeerde versie van de koloniale samenleving. Tijdens de zeereis zaten witte nieuwkomers, ervaren reizigers en het inheemse (scheeps)personeel gedurende meerdere weken onder wisselende weersomstandigheden op een beperkte oppervlakte met elkaar opgescheept. Geen wonder dat er veel romans en korte verhalen zijn geschreven over het leven aan boord, verhalen vol extreme emoties, harde bo...

De eeuwige limbo staat voor de weifelende houding van Nederland ten opzichte van zijn ex-koloniën en vice versa. Het gevolg hiervan is een verzameling van volkjes in het Caribisch gebied, dat aan de ene kant geen inmenging accepteert en aan de andere kant onvoldoende maatregelen neemt om geheel autonoom te overleven. De schrijver beschrijft de wording van deze situatie en doet voorstellen voor een oplossing. Wat de vermoorde Curaçaose politicus Wiels op soms nogal brute wijze verwoordde, wo...

Zo'n kwart miljoen Nederlanders emigreerden in de periode 1840-1940 naar Amerika. Hans Krabbendam beschrijft hoe deze relatief kleine groep in het Amerikaanse middenwesten een eigen subcultuur vormde die tot op de dag van vandaag herkenbaar is. Vooral protestanten slaagden erin als groep te overleven door voor hun vertrek concrete plannen voor de inrichting van hun nederzetting te maken, zich in net opengestelde gebieden in de Verenigde Staten te concentreren, tijdelijk hun eigen belangen aan...