In 1868, in het heetst van de strijd tussen klerikalen en antiklerikalen, schrijft de Brusselse liberale publicist en econoom Charles le Hardy de Beaulieu (1816-1871) een Catechismus van de Universele Moraal.

Antiklerikalen beklemtonen vooral de ongerijmdheden en de gevaren van het geloof. Zo wekken ze, meent le Hardy de Beaulieu, onbewust de indruk dat ze alleen een negatieve boodschap brengen en geen alternatief hebben voor hoe mensen moeten leven zonder op religie gesteunde regels.

De Cate...

Waar ging Cornelis Lely naar school? Waarom woonde Reve een tijdje op de Wallen? Hoe werkte de brandspuit van Jan van der Heijden? Hoe volgde de eerste vrouwelijke studente Anna van Schurman de colleges? Waarom ging een foto een 'kiekje' heten? Dit is maar een aantal zeer uiteenlopende vragen die in dit boek aan de orde komen. Invalshoek zijn gevelstenen en plaquettes met vermeldingen als 'Hier woonde en werkte', 'In dit huis werd geboren' en dan de naam van een bekend of minder bekend persoo...

De duivel is duizenden jaren oud en kent vele gedaantes. Of hij nu Satan of Beëlzebub of Mefisto of Lucifer of Demon heet, hij blijft mensen ook vandaag nog ongemeen boeien.

In dit boek vertellen we zijn geschiedenis. Het ontstaan van deze figuur in het antieke Midden-Oosten en meer bepaald in de Joodse Oudheid en hoe hij verder evolueerde in het christendom, zoals in de middeleeuwse hekserij en zwarte magie.

Maar we kijken ook naar andere tradities: zoals de duivel in de islam en bezetenhei...

Een bloemlezing, samengesteld en ingeleid door Peter Nissen.

De Friese pater karmeliet Titus Brandsma (1881-1942), hoogleraar filosofie en mystiek in Nijmegen, werd in januari 1942 door de Duitse bezetter wegens zijn verzet tegen nazisme en racisme gevangen genomen. Hij overleed op 26 juli 1942 in de ziekenbarak van het concentratiekamp Dachau. In 2022 werd hij door paus Franciscus heilig verklaard.

Binnenkort verschijnt een nieuwe, lijvige biografie van Titus Brandsma van de hand van Inigo...

In Heksen verhaalt Marion Gibson over dertien historische heksenprocessen, beginnend in de late middeleeuwen en eindigend in het heden. Sommige processen, zoals die in het Amerikaanse Salem, zijn wereldberoemd, terwijl andere, zoals dat van een Sami-vrouw in Noorwegen, minder bekend zijn. Samen laten ze zien dat de heksenvervolging voornamelijk uit vrouwenhaat is ontstaan en, anders dan vaak gedacht, nog steeds gaande is. Want zelfs vandaag de dag vinden er nog heksenprocessen met dodelijke a...

#MeToo heeft misbruik en consent in het midden van het maatschappelijk debat geplaatst. In dit boek gaan tien jonge historici uit Belgi&ë en Nederland op zoek naar parallelle vormen van wangedrag en toestemming in het verleden. Dat levert verrassende inzichten op die ons actuele beeld op het onderwerp verrijken. Dit boek stuurt bijvoorbeeld het idee bij dat wangedrag pas recent bespreekbaar werd en het verleden een duistere tijd was waarin toestemming altijd ontbrak. Tussen dwang en consent ...

Door de Russische inval in Oekraïne begin 2022 is het ineens pijnlijk duidelijk geworden dat vrede en vrijheid nooit vanzelfsprekend zijn. De parallel is te trekken tussen toen en nu. Mannen en vrouwen gaven in de Tweede Wereldoorlog hún leven voor óns leven zonder oorlog.

In de gemeente Oldambt (Groningen) stonden tientallen op om ieder op hun eigen manier de Duitse bezetter te bestrijden. Verschillenden van hen hebben na de oorlog een eerbetoon gekregen in de vorm van een straatnaam. Maa...

Begin maart 1943, wanneer de jodendeportaties in Nederland enige stagnatie vertonen, besluit de Duitse bezetter het premiewapen in te zetten. Een groep van dertig, later vijftig, Nederlandse collaborateurs wordt vrijgesteld voor de betaalde jodenjacht. Deze leden van de ‘Colonne Henneicke’ krijgen zeven gulden vijftig per ingeleverde jood. Op deze manier sporen de Nederlandse jagers tussen de acht- en negenduizend slachtoffers op, van wie de meesten in de vernietigingskampen terechtkomen.

...

Tot de jaren zestig bezegelde het huwelijk een hiërarchische verhouding. Door te trouwen kwam de man aan het hoofd van het gezin en werd de vrouw handelingsonbekwaam. Ze mocht niet zelf contracten sluiten, werken of een bankrekening beheren. Nog een effect: de huwelijkswetgeving criminaliseerde homoseksualiteit en maakte sommige kinderen wettig en andere ‘onwettig’. Dit boek beschrijft de opkomst en het verval van het hiërarchische huwelijk. Het eindigt met de komst van het recht om te ...

Al vanaf de tijd dat gevist werd op haring en walvis trokken Nederlanders en

Vlamingen met behulp van goede zeekaarten steeds verder de wereldzeeën op.

Op hun reizen kwamen de zeevaarders in aanraking met grote en gevaarlijke

land- en zeedieren zoals haaien, orka’s, walrussen, zeekoeien, narwallen, ijsberen,

maar ook leeuwen, tijgers, olifanten, neushoorns, nijlpaarden, giraffen en

komodovaranen. Al deze exoten vonden hun weg naar de Lage Landen. Daar

werden ze geshowd in menagerieën, cir...