Het Nederlands slavernijverleden roept vele vragen op. Eén ervan is hoe het toch kon dat het christelijk geloof slavernij niet afkeurde maar theologisch ondersteunde. De bijbel weersprak niet dat mensen tot slaaf konden worden gemaakt. De gereformeerde theologie van de zeventiende en achttiende eeuw gaf samen met rechtsgeleerdheid, verlichtingsfilosofie, politiek en maatschappelijk denken vorm aan de koloniale ideologie van de Republiek der Verenigde Nederlanden.

Twee slaventheologieën onde...

In de Nederlandse discussie over het koloniaal verleden staat de slavernij in het Caraïbisch gebied centraal. Maar Suriname heeft ook een stelsel van contractarbeid gekend. Dit vormt de geschiedenis van de grootste etnische groep, de Hindostanen. Hoewel hierover ondertussen enkele boeken zijn geschreven – veelal door Hindostanen zelf – heeft deze geschiedenis het Nederlands publiek nauwelijks bereikt. Ongezien, ongehoord maakt de verbinding zichtbaar tussen afschaffing van de slavernij e...

This volume intervenes in the growing field of transimperial history, which explores interactions across empires—European and non-European—between the mid-1800s and mid-1900s, a period of heightened imperial entanglement. It focuses on how actors from one empire came to know, interpret, and position themselves in relation to actors from other empires, emphasizing the role of socio-professional profiles, informal networks, and formal institutions. The volume is structured around three them...

De mailboten die tussen 1850-1940 Nederland en Nederlands-Indië bevoeren, vormden een microkolonie: een gecomprimeerde versie van de koloniale samenleving. Tijdens de zeereis zaten witte nieuwkomers, ervaren reizigers en het inheemse (scheeps)personeel gedurende meerdere weken onder wisselende weersomstandigheden op een beperkte oppervlakte met elkaar opgescheept. Geen wonder dat er veel romans en korte verhalen zijn geschreven over het leven aan boord, verhalen vol extreme emoties, harde bo...

Karel van der Heijden (1826-1900) tekende als jongen voor het Oost-Indische leger (KNIL) waar hij wist op te klimmen tot luitenant-generaal. Hij werd de eerste militair en civiel gouverneur van Atjeh. Van der Heijden was een self made militair, een officier zonder opleiding van de Koninklijke Militaire Academie. Zijn bevorderingen en onderscheidingen verdiende hij vooral met militaire expedities in de Oost. Na een hard en meedogenloos optreden werd hij beschouwd als de overwinnaar van de Atje...

De eeuwige limbo staat voor de weifelende houding van Nederland ten opzichte van zijn ex-koloniën en vice versa. Het gevolg hiervan is een verzameling van volkjes in het Caribisch gebied, dat aan de ene kant geen inmenging accepteert en aan de andere kant onvoldoende maatregelen neemt om geheel autonoom te overleven. De schrijver beschrijft de wording van deze situatie en doet voorstellen voor een oplossing. Wat de vermoorde Curaçaose politicus Wiels op soms nogal brute wijze verwoordde, wo...

Zo'n kwart miljoen Nederlanders emigreerden in de periode 1840-1940 naar Amerika. Hans Krabbendam beschrijft hoe deze relatief kleine groep in het Amerikaanse middenwesten een eigen subcultuur vormde die tot op de dag van vandaag herkenbaar is. Vooral protestanten slaagden erin als groep te overleven door voor hun vertrek concrete plannen voor de inrichting van hun nederzetting te maken, zich in net opengestelde gebieden in de Verenigde Staten te concentreren, tijdelijk hun eigen belangen aan...

Om de West

De drang om naast de Portugezen een eigen route naar de ‘Specerijen Eilanden’ te vinden was aan het eind van de vijftiende eeuw voor de Spaanse kroon aanleiding voor een aantal expedities. Met het wereldbeeld van die tijd lag het voor de hand om die route in westelijke richting te zoeken. De meest bekende expeditie was uiteraard die van Columbus in 1492, die zelfs werd ondernomen nog enkele jaren vóórdat Vasco da Gama in 1498 Calcutta bereikte en daarmee de zeeweg ‘om de Oo...