Inhoud: Ten geleide Artikelen: TADGH O'KEEFFE, Aula and camera. The architecture of public and private lives in medieval Irish castles FERRY GOUWENS, Johan van Reede van Renswoude. Een Utrechtse edelman en zijn politieke netwerk in de Republiek (1634-1682) GERD DETHLEFS, Dienst jenseits der Grenze. Adelige Offiziere in Overijssel und im Münsterland 1650-1802 HANNEKE RONNES/BOB VAN TOOR, Op bezoek bij de adel. De buitenplaats als 'protomuseum' vanaf de late zeventiende tot de late neg...

Rijk Timmer presenteert een nieuwe kijk op het gedachtegoed van de bekende middeleeuwse rechtsgeleerde Philips van Leiden. Philips leefde in een wereld van oorlog, pest en het najagen van eigen belangen. Formeel was hij in dienst van de graaf van Holland. Feitelijk stelde hij zichzelf echter in dienst van de samenleving. Tussen 1350 en 1380 deed hij een steeds klemmender beroep op de graaf om het publiek belang te behartigen. De vorst moest de toegang tot schoon water garanderen, de energievo...

Veertig jaar lang, met korte tussenpozen, voerde de Nederlandse Republiek oorlog tegen het Frankrijk van Lodewijk XIV. In 1672 ging de machtige en welvarende Republiek bijna ten onder. Bij de Vrede van Utrecht in 1713 bleef de zelfstandigheid behouden, maar was de staat goeddeels failliet. De publieke belangstelling voor deze strijd was zeer groot. Zij bleek uit kranten, pamfletten, preken, liedjes, gedichten, prenten, schilderijen en gedenkpenningen. Breed gedragen was het idee dat wat in de...

Dit themanummer richt zich vooral op de provincie Zuid-Holland en het recent ontwikkelde zogeheten 'erfgoedlijnenbeleid'. Kunnen deze erfgoedlijnen de basis zijn voor historische reflectie en nader onderzoek, zijn ze juist aanleiding voor een kritische benadering van wat onder 'erfgoed' wordt verstaan of spelen ze slechts een marginale rol? Inhoud: REDACTIONEEL, Hollands erfgoed in lijnen DEMELZA VAN DER MAAS, Van Konstgalerij tot Erfgoedlijn, geschiedenis en identiteit in Nederland van 180...

De Nederlandse staatsman mr. Guillaume Groen van Prinsterer (1801-1876) noemde zich wisselend 'antirevolutionair' en 'christelijk-historisch'. Wat bedoelde hij met die laatste term? Welk verband bestond er voor hem tussen 'christelijk' en 'historisch'? Wat waren de achtergronden van de door hem gewenste historische benadering van de politiek? W.G.F. van Vliet behandelt deze en andere vragen en gaat daarbij ook in op de opvattingen van Groens buitenlandse geestverwanten, zoals de Duitse luther...

Dat universiteiten geen ivoren torens zijn, maar maatschappelijke instellingen die met duizend draden zijn verbonden met de samenleving laat Pieter Caljé zien aan de hand van de sociale en culturele geschiedenis van de studenten van één universiteit - die van Groningen. Daarbij worden sociale, politieke en geografische lange-termijnprocessen verbonden met zo goed mogelijk gereconstrueerde levens van vijf cohorten studenten uit de negentiende eeuw en een cultuurgeschiedenis van het Groninge...

De huishoudschool is een begrip in de geschiedenis van het Nederlandse onderwijs. Jarenlang hebben meisjes en jonge vrouwen er een opleiding gevolgd. In de volksmond werden deze scholen al gauw de 'spinazieacademie' genoemd. In werkelijkheid boden zij een veelzijdige studie huishoudkunde waaraan hoge eisen werden gesteld. Het huishouden werd beschouwd als een vak en de functie van huisvrouw als een beroep. Daarom besteedden de huishoudscholen veel aandacht aan de nieuwste inzichten op het geb...

Van alle vormen van etnisch en raciaal vooroordeel heeft het antisemitisme verreweg de langste geschiedenis. Al in de Oudheid gaven de eerste christenen de Joden de schuld van Jezus' kruisiging. In de Middeleeuwen kwamen daar nieuwe beschuldigingen bij zoals woeker, hostieschending, vergiftiging van bronnen en deelname aan samenzweringen tegen het christendom. Later ging men de Joden zien als een vijandig ras dat een bedreiging vormde voor de raszuiverheid van de Europeanen. In het middeleeuw...