In De genealogie van de moraal keert Nietzsche terug naar een genre dat hij na De geboorte van de tragedie en Oneigentijdse beschouwingen had afgezworen: het traktaat. In een hecht doortimmerd betoog dat hij tussen 10 en 30 juli 1887 in één adem schreef, trekt Nietzsche de consequenties uit een leven lang denken over de waarde en de functie van de moraal. Het leidt hem tot beargumenteerde maar boude uitspraken over de oorsprong van het (slechte) geweten, de werking van de geschiedenis, en d...

Waarheid en Leugen

Friedrich Nietzsche

Waarheid en leugen bevat een selectie teksten uit het vroege werk van Nietzsche. Waar wij doorgaans denken grip te hebben op wat wij zeggen, laat deze beroemde filosoof zien hoe onze uitspraken afhankelijk zijn van onberekenbare metaforen en andere stijlfiguren.

De Nachlass is als een atelier, een werkplaats of een laboratorium, waar je de denker en schrijver Nietzsche tijdens zijn arbeid gadeslaat.

Toen Nietzsche in 1900 overleed, liet hij een groot aantal schriften na met aantekeningen, ontwerpen, schema’s en aanzetten tot een gedachte, al dan niet uitgewerkt. Deze massa notities bleef onuitgezocht sluimeren in het Nietzschearchief, totdat in de jaren zestig van de twintigste eeuw twee Italiaanse filosofen, Giorgio Colli en Mazzino

Montinari, de ...

Deze twee vroege teksten vormen de kiem waaruit Nietzsches hele oeuvre zich ontwikkelde.

In De filosofie in het tragische tijdperk van de Grieken stelt Nietzsche Heraclitus’ leer van het worden (‘We stappen niet tweemaal in dezelfde rivier’) tegenover Parmenides’ leer van het zijn. Hij legt hij uit dat wording mogelijk is dankzij de strijd tussen onverzoenlijke tegenstellingen als man-vrouw, hitte-kou, zomer-winter, wit-zwart. Deze ‘eenheid van tegendelen’ is kenmerkend voor Hera...

Cultuur, geschiedenis, filosofie en muziek, die vier grote thema s grijpt Nietzsche in Oneigentijdse beschouwingen (1873-1876) successievelijk aan om zichzelf een podium als cultuurfilosoof te verschaffen.

In het eerste polemische stuk wordt het in Nietzsches ogen schrijnende gebrek aan cultuur in Duitsland in de persoon van de destijds bekende, knusse zondagstheoloog David Friedrich Strauss aan de kaak gesteld.

`Over nut en nadeel van de geschiedenis voor het leven is een inmiddels klassi...

Nietzsches traktaat is een enthousiast betoog over het nut of het nadeel van te veel of te weinig geschiedenis, van te veel of te weinig historisch besef. Voor onze omgang met de geschiedenis maakt en beschrijft hij de drie, sedertdien gekende onderscheidingen: de kritische omgang met ons verleden ('alles moet anders'), de verering van het verleden (van helden en monumentenzorg), en de antiquarische vergaarzucht ('alles wat oud is, is het waard om te bewaren'). Het traktaat van Nietzsche (184...

De Nachlass is als een atelier, een werkplaats of een laboratorium, waar je de denker en schrijver Nietzsche tijdens zijn arbeid gadeslaat.

Toen Nietzsche in 1900 overleed, liet hij een groot aantal schriften na met aantekeningen, ontwerpen, schema’s en aanzetten tot een gedachte, al dan niet uitgewerkt. Deze massa notities bleef onuitgezocht sluimeren in het Nietzschearchief, totdat in de jaren zestig van de twintigste eeuw twee Italiaanse filosofen, Giorgio Colli en Mazzino

Montinari, de ...

De Nachlass is als een atelier, een werkplaats of een laboratorium, waar je de denker en schrijver Nietzsche tijdens zijn arbeid gadeslaat.

Toen Nietzsche in 1900 overleed, liet hij een groot aantal schriften na met aantekeningen, ontwerpen, schema’s en aanzetten tot een gedachte, al dan niet uitgewerkt. Deze massa notities bleef onuitgezocht sluimeren in het Nietzschearchief, totdat in de jaren zestig van de twintigste eeuw twee Italiaanse filosofen, Giorgio Colli en Mazzino

Montinari, de ...

De geboorte van de tragedie is het eerste boek dat Nietzsche publiceerde. Het verscheen in 1872. Nietzsche was in die tijd hoogleraar klassieke talen te Bazel, maar hij schreef dit boek niet als classicus: hij manifesteert zich meteen als de grote filosoof die zich niet beperkt tot specialistische beschouwingen, maar op zoek gaat naar de grote verbanden. Dat is ook de reden dat het boek bij verschijnen op hevige kritiek stuitte. Men vond het te speculatief.

De geboorte van de tragedie mag dan...

Afgodenschemering (1888) is de definitieve afrekening van de beeldenstormer Nietzsche met de afgoden van zijn tijd. In krachtige sententies hamert hij dubieuze ideologieën (christendom, feminisme, socialisme), kwalijke denkbeelden (nationalisme, antisemitisme) en twijfelachtige reputaties (Wagner, Socrates) af. Nietzsches ambitie ‘in een tiental zinnen te zeggen wat ieder ander in een boek zegt – wat ieder ander in een boek niet zegt…’ resulteert in briljante passages als ‘Hoe de w...