De hier gebundelde publicaties van Ernst Hirsch Ballin zijn niet alleen het resultaat van research, maar ook van reflecteren op zijn veelzijdige ervaring in publieke ambten, gespreid over vier decennia. De toon wordt gezet met zijn rede uit 1993 over de werking van de democratische rechtsstaat. Te vaak belet zelfgenoegzaamheid om tijdig te reageren op ontwrichtende ontwikkelingen. Een democratische rechtsstaat moet zich erop voorbereiden om mensen in bedreigende situaties bescherming te bieden.

Publiekrecht en beleid worden in deze bundel niet alleen besproken in termen van instituties en procedures; ook hun betekenis voor de levensprojecten van mensen wordt doorgrond. Centrale thema’s zijn de grondslagen van vertrouwen op het recht, de waarde van fundamentele rechten van de mens en de burger, de ontgrenzing van het recht door maatschappelijke en technologische veranderingen, en de door dit alles bepaalde dynamiek van recht en rechtsbetrekkinge...

De twintigste editie van Jonge VAR vond in 2021 plaats aan het einde van het jaar, namelijk op 17 december 2021. Helaas was het noodzakelijk om digitaal bijeen te komen, als gevolg van de op dat moment geldende coronamaatregelen. Desalniettemin was het een zeer geslaagde vergadering. En dat was niet in de laatste plaats het resultaat van twee heel mooie preadviezen, die gezamenlijk werden gepresenteerd onder de titel ‘Publieke taken en privaatrecht’.

Het klassieke Nederlandse bestuursrecht is sterk geënt op de noties van een ondeelbaar algemeen belang en verticale publiekrechtelijke verhoudingen. In een tijd van voortgaande individualisering, privatisering, decentralisering en internationalisering zijn die uitgangspunten steeds verder onder druk komen te staan. Pogingen om het klassieke bestuursrecht vanuit de eigen logica te herzien zijn veelal onbevredigend en deels ook onvruchtbaar gebleken.

Daarom is het tijd ook de grondbegrippen va...

In een vrije staat dient iedereen die in het bezit kan worden geacht van een vrije wil, zichzelf te besturen. De wetgevende macht zou dan ook bij het volk in zijn geheel moeten berusten. Maar aangezien zoiets in de grote staten een onmogelijkheid is en ook in kleine staten op veel bezwaren stuit, dient het volk vertegenwoordigers aan te stellen die alles moeten doen wat het volk zelf niet kan.

Montesquieu, Over de geest van de wetten (1748)

Deze uitgave bevat het rapport van de Commissie Europeanisering algemeen bestuursrecht, die op 21 november 2016 werd ingesteld door het VAR-bestuur, over de (te verwachten) invloed van de op het niveau van de Europese Unie tot ontwikkeling komende algemeen bestuursrechtelijke regels en beginselen op de theorie en de praktijk van het Nederlandse algemeen bestuursrecht.

In een vrije staat dient iedereen die in het bezit kan worden geacht van een vrije wil, zichzelf te besturen. De wetgevende macht zou dan ook bij het volk in zijn geheel moeten berusten. Maar aangezien zoiets in de grote staten een onmogelijkheid is en ook in kleine staten op veel bezwaren stuit, dient het volk vertegenwoordigers aan te stellen die alles moeten doen wat het volk zelf niet kan.

Montesquieu, Over de geest van de wetten (1748)

Het staat de landen van het Koninkrijk der Nederlanden vrij zelf de inhoud van het bestuursrecht en bestuursprocesrecht te bepalen. Gebruikmakend van die vrijheid hebben het land Aruba en het voormalige land de Nederlandse Antillen beide een eigen landsverordening administratieve rechtspraak (Lar) vastgesteld. Zij hebben zich daarbij laten inspireren door Nederlandse wetgeving maar die niet integraal overgenomen.

In dit proefschrift wordt de totstandkomingsgeschiedenis en toepassing van beide ...

Welke ruimte moet er zijn voor controversiële uitingen over het geloof? Hoe ver gaat de loyaliteit die godsdiensten aan de staat verschuldigd zijn? Onder welke voorwaarden mogen overheid en geloofsgemeenschappen

samenwerken ter bereiking van een gemeenschappelijk doel? Mag de overheid de bouw van gebedsruimten of het behoud van kerkgebouwen financieel steunen? Wat betekent gelijke behandeling van godsdiensten vandaag de dag?

Het debat over de verhouding tussen overheid en godsdienst wordt vo...

Preadviezen uitgebracht door A.J. Wilschut, J.V. de Kort en L.M. Bruijn. Voor de bijeenkomst van de Jonge VAR op 29 november 2019.

Het bestuursrecht regelt de rechten en plichten die de overheid en burgers ten opzichte van elkaar hebben. Denk aan het verlenen van een vergunning om iets te bouwen, het verstrekken van een werkloosheidsuitkering, het toekennen van een subsidie en het innen van belastingen. Soms laat de overheid zich van haar royale kant zien (zoals bij steunmaatregelen voor bedrijven die door de coronacrisis in de problemen zijn gekomen), soms van haar strenge kant (als een boete wordt opgelegd aan iemand d...