In de 17de eeuw voer elk jaar een team van commissarissen van de Gelderse Rekenkamer uit Arnhem de Rijn af om de rivier en de oevers te inspecteren. Hun opdracht was om zandbanken aan te winnen voor het Hof van Gelre. Het verpachten van dat extra land leverde geld op voor de schatkist. Daartoe had men in 1603 het Gelders Waterrecht opgesteld waarin het eigendomsrecht van zandbanken staat omschreven.

De verslagen van deze tochten geven inzicht in de kennis van toen. Landmeters Bernard Kempinck...

In 1633 zet Henrik Petersen bijenkorven neer op de Renkumse Heidevelden bij de Paalberg. Boeren uit de verre omgeving hadden daar korven staan.

De Renkumse Heidevelden waren eigendom van de Staten van Gelderland. Omwonenden mochten ze gebruiken en moesten voor zaken als het maaien van heideplaggen, het hoeden van schapen en het zetten van bijenkorven een vergoeding betalen aan de bosmeester. Dat deed Henrik Petersen.

Maar de schout van Renkum erkende het gezag van de Staten van Gelderland nie...

In ‘Christina van Zweden’ vertelt Dick Harrison het levensverhaal van de Zweedse koningin (1626-1689), die in 1654 vrijwillig afstand deed van de troon. Vlak voordat ze zes jaar werd, overleed haar vader, de Zweedse koning Gustav II Adolf, op een slagveld in de Dertigjarige Oorlog en erfde ze de troon. Ze groeide op in een lutherse omgeving en genoot een uitgebreide opleiding. Ze studeerde tien uur per dag en sprak elf talen. Christina was enorm toegewijd aan haar functie en land, maar oo...

In ‘Napoleon en de paus’ leidt Pierre Trouillez de lezer door de geschiedenis van de Franse Kerk na de revolutiejaren. De Franse Revolutie (1789-1799) resulteerde in een gewelddadige scheiding tussen Kerk en staat, waarbij de rooms-katholieke Kerk in Frankrijk zowel haar bezittingen als haar gezag verloor. Binnen de clerus ontstond een splitsing tussen de ‘constitutionele Kerk’, met de zegen van de politiek, en de ‘roomsen’, de verdedigers van de ware Franse Kerk. Vanaf 1799 probe...

De belangstelling voor slavernij als onderdeel van de nederlandse koloniale geschiedenis is de afgelopen decennia enorm toegenomen. Instellingen, bedrijven, banken en het Koninklijk Huis laten onderzoek uitvoeren naar hun historische betrokkenheid bij de slavenhandel en slavernij. Bij deze recente onderzoeken bleef de rol van kerk en religie verrassend genoeg vrijwel geheel onbesproken. De kerk was onderdeel van de wereldwijde handelsketens van de West- Indische en Verenigde Oost-Indische Com...

Aan de hand van het verhaal van de slavin Seerie op plantage Sinabo beschrijft Leo Balai de omstandigheden van de slaven in de eerste helft van de 18e eeuw in Suriname. Hoe onmenselijk hard de slaven moesten werken, hoe ze werden gestraft en de rol van het Hof van Politie daarbij. Ook de positie van de meest gezaghebbende slaven, de zogenaamde basya’s (officieren) komt aan de orde. Al bij de inscheping vanuit Afrika met Nederlandse schepen werd hun persoonlijke geschiedenis uitgewist. Zij k...

Terwijl de tijd vervliegt, is ruimte weerbarstig. Dat bleek in het bijzonder in de Reformatietijd van de zestiende en zeventiende eeuw. Toen werd het religieuze landschap weliswaar grondig hertekend, maar ruimtes die van oudsher een sacrale status hadden (zoals kerken, koren en kerkhoven) bleven vaak ononderbroken in gebruik, al dan niet met een andere functie. Deze Nieuwe Tijdingen onderzoeken daarom het (her)gebruik van sacrale ruimtes in tijden van ingrijpende religieuze verandering, een t...

De klokken luiden. Vandaag is het feest. De naamdag van de patroonheilige van de parochie wordt met veel bombarie gevierd. In hun zondagse kleren wonen de gelovigen eerst de misdienst bij en daarna trekt de kleurrijke processie door de straten. Gildebroeders schieten met buskruit. Wat verderop zijn vuurspuwers aan het werk. Het schouwspel vol gesis, gefluit en gedonder ontlokt ‘ohs’ en ‘ahs’. Joelende kinderen spelen op het dorpsplein, bij de berentemmers staat een massa toeschouwers ...

Dit boek biedt een zeldzaam inkijkje in het leven van vrouwen die met justitie in aanraking kwamen. Van dievegges en bendeleden tot soldaten in vermomming en vrouwen die zich tegen het patriarchaat keerden. Hun verhalen onthullen hoe gender en sociale klasse een rol speelden in het rechtssysteem in de achttiende eeuw. Tegelijkertijd bieden ze inzicht in de veelzijdigheid en complexiteit van hun leven en doen recht aan hun vaak vergeten of onderbelichte levens.

Aan de hand van de stamboom van één boerenfamilie, de familie Hoekstra van Noordoost-Friesland, wordt hier door de eeuwen heen het ‘leven als boer in Friesland’ beschreven. De familie Hoekstra werd me veertig jaar geleden aangereikt, in een versleten reiskoffer, waaruit geboorte-, trouw- en rouwkaarten tevoorschijn kwamen, die verzameld waren door de oudste zus van mijn moeder, door tante Aaf. Haar moeder, zo ook de moeder van mijn moeder, was Akke Pieters Hoekstra. Die familiekaarten b...