Na de val van de Muur dachten we in Europa voorgoed verlost te zijn van gewapende conflicten. Schuilkelders konden dicht, de dienstplicht werd afgeschaft en op de krijgsmacht werd flink bezuinigd. Nooit meer oorlog, was de overtuiging.

Deze hoopvolle gedachte is echter ingehaald door de werkelijkheid. Voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog wordt er zelfs weer een grootschalig mondiaal conflict uitgevochten op Europese bodem. Vrede blijkt niet langer vanzelfsprekend en op dat besef zijn w...

‘Mijn eerste liefde, dat was mijn juffrouw’. Met deze zin begint Eden van Chaja Polak. ‘Mijn juffrouw’ is haar moeder, met wie zij als kind na de oorlog werd herenigd. Samen slapen ze op een matras op de kale vloer in een hun toegewezen huis. Het kind slaapt ’s nachts dicht tegen het warme moederlichaam aan. En overdag, nog altijd met z’n tweeën op datzelfde matras, kijken ze naar de bomen in de tuin en volgen wollige witte wolken die door de zomerhemel drijven. Ze hebben niets n...

Vroeg in de morgen van donderdag 24 februari wordt schrijfster Oksana Zaboezjko wakker gebeld. In een hotelkamer in Polen, waar ze is om haar nieuwe boek te presenteren, krijgt ze te horen dat Russische raketten haar woonplaats Kiev hebben geraakt. Direct weet ze dat ze in onvrijwillige ballingschap verkeert, dat naar huis gaan geen optie is.

Vanaf dat moment volgen nog vele telefoontjes – vaak van familie, maar nog vaker van westerse journalisten. Ze vragen haar goedbedoeld maar naïef naa...

In de week voor kerst, op 20 december 1942, krijgt Beb Vuyk een oproep zich samen met haar twee zoontjes te melden voor internering in Bandoeng. Eerst valt het kampleven nog alles mee – er heerst grote solidariteit onder de vrouwen, vooral tussen Beb en haar kleine groep van trouwe vriendinnen. ‘Kon erger’, menen veel van de geïnterneerden. Maar in de laatste maanden van de oorlog wordt de situatie steeds slechter voor de kampbewoners. Vuyk observeert scherp en zonder bitterheid hoe de...

‘Waarom schrijf je?’ Dat is de vraag die Miriam Toews op een literair festival wordt gesteld. Bij iedere poging tot een antwoord struikelt ze over haar familiegeschiedenis, die is getekend door suïcide. Het windmuseum is een onderzoek naar de grillen van het geheugen, naar spreken en zwijgen en naar wat ons bestaan tegelijk zo ondraaglijk en onweerstaanbaar maakt.

In tijden van somberte hullen zowel Toews’ vader als zus zich in stilte. Als haar zus tijdens zo’n periode aan Toews vraa...

Kenzaburo Oë, Osamu Dazai, Haruki Murakami. Wie verslingerd is aan de Japanse meesterwerken, leest die heel vaak in de Nederlandse vertaling van Luk Van Haute. Al meer dan veertig jaar reist hij door de Japanse literatuur – eerst als lezer, later ook als onderzoeker en vertaler. In Trein naar Kamakura gidst hij de lezer door zijn herinneringen aan die trips, bezoekt hij plekken die een belangrijke rol spelen in boeken en interviewt hij de belangrijkste hedendaagse schrijvers.

Welke invloed...

Zonder de planten die ons met voedsel, energie en zuurstof verzorgen, zouden wij op aarde nog geen week overleven. Merkwaardig genoeg golden planten eeuwenlang als schepsels van een lagere orde, ietsje boven de levenloze wereld. Sinds kort heeft wetenschappelijk onderzoek bevestigd wat Darwin al vermoedde: dat planten ondanks hun (schijnbare) onbeweeglijkheid over verbazingwekkende vaardigheden beschikken, en zelfs over intelligentie.

Behalve de vijf zintuigen van de mens beschikken planten n...

Al jaren becommentarieert David Grossman in internationale bladen (The Guardian, De Standaard, Frankfurter Allgemeine Zeitung, The New York Times en vele andere) ‘de situatie’ in Israël en Palestina. Maar wat kun je na de terreuraanval van 7 oktober en de gebeurtenissen die daarop volgden, anders dan je afschuw en vertwijfeling uiten?

David Grossman zou zichzelf niet zijn als hij na de eerste schok niet de noodzakelijke pijnlijke vragen zou stellen: Hoe heeft dit bloedbad op Israëlisch...