Stefan Zweig was door toedoen van de Tweede Wereldoorlog

al uit Europa verdreven toen hij een beduimeld

exemplaar in handen kreeg van de Essays van Michel

de Montaigne. Terwijl Hitler de wereld verscheurde

met zijn totalitaire regime en het individu marginaliseerde,

vormde het vrije denken van Montaigne het

laatste grote project van Zweig. Na omzwervingen via

Londen, Bath en New York, vestigde hij zich in 1940 in

Brazilië. De essays van Montaigne hielpen hem in zijn

obsessieve gedachten over...

Dit betoog is een aanval op intellectuele gemakzucht en een pleidooi voor de aanname dat alles zin heeft. Is geschiedenis fictie? Ja, als we daarmee bedoelen dat we er niet voor moeten terugschrikken op zoek te gaan naar samenhangende verhalen in de historische werkelijkheid. Met fictie kun je de waarheid dichter benaderen dan met het bestuderen van bronnen. Empathie is cruciaal voor begrip. Dat geldt voor alle terreinen van het leven – en in het bijzonder voor historisch onderzoek.

Ilja Leo...

Toen Coen Simon zich vlak voor een schoolreünie de harde klap herinnerde die zijn leraar Duits hem op zijn dertiende gaf, besefte hij dat niet alleen de tik uit de pedagogiek is verdwenen, maar dat ook het kind zelf langzaam verdwijnt. Het kind, de recente uitvinding die pas sinds de verlichting zijn opvoeding en onderwijs op maat krijgt, neemt met hard tech in de hand inmiddels vooral zijn opvoeders de maat. Het algoritme heeft de discipline vervangen, en de influencer de pedagoog.

Ouders z...

Hoe verging het Betsy en haar dochters na Het pauperparadijs? Meesterverteller Suzanna Jansen, auteur van Het pauperparadijsen podcast De eeuw van de vrouw, schetst in De omwenteling de afgelopen eeuw vanuit een nieuw perspectief: dat van de vrouw.

Op een ochtend in 1981 hangt Betsy Jansen-Dingemans een laken buiten. Het is geen wasdag en het laken is niet eens nat. Haar jongste dochter, de auteur, weet: mijn moeder stelt nu een daad, ze sluit zich aan bij de vrouwenbeweging. Betsy is geboren...

Waarom zijn Nederlandse soldaten nooit vervolgd voor de oorlogsmisdaden die ze tussen 1945 en 1949 pleegden in toenmalig Nederlands-Indië? Tijdens onderzoek voor De Groene Amsterdammer stuitte Maurice Swirc op documenten (met de status ‘zeer geheim’), die laten zien dat de hoogste militaire leiding en de regering in Den Haag door Nederlandse militairen gepleegde oorlogsmisdaden in de doofpot stopten. Dit gebeurde onder meer door klokkenluiders te negeren en te intimideren, bewijsmateriaa...

Virginia Cowles deed ter plaatse verslag van Europese brandhaarden tijdens de Spaanse burgeroorlog en de eerste jaren van WO II – altijd op de juiste plaats op het juiste moment. Ze vertelt onder meer over vluchten onder granaatvuur in de Spaanse loopgraven; een ontmoeting met Hitler (‘een onopvallend mannetje’); roddelen met Churchill bij zijn goudvisvijver; dansen in het gebombardeerde Ritz; het lezen van The Intelligent Woman’s Guide to Socialism in een Sovjettrein; rendieren eten ...

Tot nu toe schreef Christophe Vekeman voornamelijk romans. Maar enkele jaren geleden besloot hij, onder invloed van ‘de boze tijdsgeesten’, fictie de rug toe te keren en op zoek te gaan naar de waarheid. Zo belandde hij uit adoratie voor de Britse schrijver C.S. Lewis samen met zijn vrouw in Oxford, waar hij ’s nachts dingen meemaakt die een keerpunt in zijn leven zouden vormen, en die hem na vele jaren van schoorvoetend twijfelen definitief de stap deden zetten naar een zo krachtig mog...

‘7 December 1953

Maandagochtend. Stil, mild weer, nevelig, niet koud. Met de bus van 10 uur 13 naar Loenersloot. Buiten was de nevel dan eens wat dikker dan weer werd het zicht iets ruimer. Boven de nevels was een bleek blauwe lucht. Ergens omtrent Duivendrecht was een stuk breede sloot zoo geheel glad en zacht blauw als een lief en intelligent oog. In het dorpje (Abcou) geen mist maar schaduw en stilte.’

Bij de verschijning van Nescio’s Verzameld werk in 1996 was het Natuurdagboek voo...

Ooit was Lee een gevierd schrijfster van biografieën. Nu is ze aan lagerwal geraakt, mede door haar drankzucht en nogal stekelige karakter. Als haar kat ziek wordt, heeft ze geld nodig voor de dierenarts. Ze steelt een paar brieven van een beroemdheid uit een bibliotheek en verkoopt ze aan een handelaar. Dan blijkt dat de brieven meer geld opleveren naarmate ze beter geschreven zijn. Lee ziet een kans om haar biografisch talent op een heel andere manier te gelde te maken: als die beroemdhede...

‘Uniek, revelerend en boeiend tot de laatste pagina.’ – Thomas Blommaert

Na publicatie van Ik zal alles verdragen, ook mezelf (2023) werden nieuwe dagboeken van Leopold Flam ontdekt, onder andere over de cruciale periode 1940-1943. Deze boden Kristien Hemmerechts de kans om de complexe persoonlijkheid van deze fascinerende en getormenteerde man verder bloot te leggen. En altijd is het de vrouw toont een mens in zijn grootheid én kleinheid, zijn kwetsbaarheid en geldingsdrang, zijn wanho...