Het Nederland zoals we dat vandaag de dag kennen ontstond onder

koningin Juliana. Haar regeerperiode (1948-1980) stond in het teken

van herstel, verandering en vernieuwing. Van wederopbouw tot

nieuwbouwwijken, de onafhankelijkheid van Indonesië en

Suriname, de Koude Oorlog, de komst van grote groepen gastarbeiders,

de pil en echtscheidingen, krakers en provo’s — een

vooruitstrevende tijd onder de leiding van een vooruitstrevende

vrouw.

Juliana was vanwege haar eenvoud en menselijkheid on...

Begin jaren twintig van de vorige eeuw werd besloten een deel van

het Nederlandse spoorwegnet te elektrificeren. Exploitatie met

elektrische treinen was economisch gezien veel aantrekkelijker dan

het gebruik van stoomtreinen, zo was gebleken met elektrische

tractie op de Hofpleinlijn tussen Rotterdam en Scheveningen.

Tussen 1924 en 1932 werden door de Nederlandse Spoorwegen 259

rijtuigen voor de elektrische dienst in gebruik genomen, waarvan

de helft bestond uit zogenoemde motorrijtuigen. Dez...

‘De Nederlanders in het openbaar de les te lezen, maakt ze waarschijnlijk nog koppiger in plaats van minder koppig. En ze zijn al koppig genoeg,’ schreef een Britse diplomaat in juli 1947.

Hoe keken de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk in de periode 1945-1949 aan tegen de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog? Toonden zij vooral begrip voor het Nederlandse politieke en militaire beleid of eerder voor het Indonesische standpunt, en op welke manieren probeerden zij de ...

De strijdkreet ‘bersiap!’ klonk in talloze steden en dorpen in Indonesië tijdens de eerste maanden na het uitroepen van de onafhankelijkheid, op 17 augustus 1945. De alom gehoorde oproep ‘paraat te staan’ voor de vrijheidsstrijd van de jonge natie markeert de start van de Indonesische revolutie en luidde een periode in van extreem geweld. Deze gewelddaden waren voornamelijk gericht tegen burgers en dienden geen militair doel.

'Het geluid van geweld' schetst de dynamiek van dit extrem...

In een guerrillastrijd als de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog zijn inlichtingen doorslaggevend voor het behalen van militaire successen. Geen wonder dus dat Nederland en de Republiek Indonesië van 1945 tot 1949 een grimmige inlichtingenstrijd voerden. Daarbij gebruikten zij spionage, infiltratie en andere – veelal extreem gewelddadige – middelen, onder meer bij het verhoren van gevangenen. Ook zetten zowel Nederlanders als Indonesiërs – met wisselend succes – een wijdvertakt a...

Eind december 1941 stuurde de Tsjechische regering-in-ballingschap in Londen twee agenten naar het door de nazi’s bezette Tsjechië. Dit gebeur-de met Britse hulp. Josef Gabcik en Jan Kubis pleegden op 27 mei 1942 in Praag een aanslag op Reinhard Heydrich. Die bezweek op 4 juni aan zijn verwondingen. Deze oorlogsmisdadiger stond toen op het toppunt van zijn macht. Hij was waarnemend ‘rijksprotector’ van Bohemen en Moravië, zoals de nazi’s Tsjechië toen noemden.

Heydrich was bovendie...

Het verste weg van het strijdgewoel bij onze Zuiderburen en de drukte van West- en Zuid-Nederland zou Groningen tijdens de Eerste Wereldoorlog een oase van rust moeten zijn geweest. Het tegendeel is waar. Vanzelfsprekend gebeurde ook in Groningen alles wat de rest van het neutrale Nederland overkwam: mobilisatie, inkwartiering, opvang van Belgische en Franse vluchtelingen, schaarste en distributie van voedsel en allerlei noodzakelijkheden. En een steeds grotere invloed van de overheid op het ...

Nog voor hun deportatie werden de Nederlandse Joden volledig ontrecht. Een onderdeel daarvan vormde de verplichte inlevering van al hun bezittingen. Na de oorlog werd de roof via een proces van rechtsherstel voor het overgrote deel ongedaan gemaakt. Maar dat was voor lang niet iedereen het geval.

In de tweede helft van de jaren negentig ontstond in het spoor van de internationale restitutiebeweging een tweede kans. Daarnaast kwam naar voren dat aan overheid, banken en verzekeraars aanzienlijk...

Horizonnen van James Poskett is een radicale herziening van de manier waarop de wetenschap zich heeft ontwikkeld. Waar is de moderne wetenschap begonnen? In Europa, zal menigeen antwoorden. We denken dan aan grote geesten als Copernicus, Newton, Darwin en Einstein. Maar de geschiedenis van de wetenschap is nooit een uitsluitend Europees avontuur geweest. Copernicus maakte gebruik van mathematische kennis uit Arabische en Perzische geschriften, Newtons bewegingswetten zijn gebaseerd op astrono...

Het in 2004 verschenen In Europa, de neerslag van een reis die Geert Mak maakte door Europa, in het laatste jaar van de twintigste eeuw. De geschiedenis van die eeuw was zijn leidraad. Mak reisde naar Londen, Stalingrad en Madrid, langs de bunkers van Berlijn, bekeek de geparfumeerde kleerkasten van Helena Ceausescu in Boekarest en de speelgoedauto’s in een verlaten crèche in Tsjernobyl. Het werd een inventarisatie: hoe lag het continent erbij aan het slot van de eeuw?

In Europa was metee...