Van kooplui die zich aaneensloten voor wederzijdse bescherming tot een verbond van ongeveer tweehonderd steden dat oorlogen voerde en koningen de wet spelde. Ziedaar de ontwikkeling van de Hanze, de ‘internationale’ handelsorganisatie in middeleeuws Europa. Toen zij in 1356 in Lübeck een officieel stedenverbond werd, had zij al een voorgeschiedenis van eeuwen. Ooit waren er verschillende Hanzen, zoals de Vlaamse Hanze van Londen. De Hanze beheerste de handel op Noord- en Oostzee. Zij str...

Vikingen belicht de turbulente periode in de Europese geschiedenis van twee eeuwen confrontaties met de Vikingen, die in de Lage Landen werden afgesloten met aanvallen op Tiel en Utrecht in 1006/1009. Met een blik die reikt van Byzantium tot Groenland en van de Scandinavische voorgeschiedenis tot de slotakkoorden van de Vikingcultuur in de late middeleeuwen. De Lage Landen en naburig gebied vormen het centrum, met speciale aandacht voor het in elkaar grijpen van gebeurtenissen aan beide zijde...

Journalist, radiomaker en NSB’er Max Blokzijl (1884-1946) was na de bevrijding van Nederland de eerste die terechtstond voor een ‘Bijzonder Gerechtshof’. Hij had geen bloed aan zijn handen ­ het waren zijn eigen woorden die hem ten laste werden gelegd. Blokzijl leefde als een getalenteerd zondagskind. Hij vierde triomfen als begeleider van Jean-Louis Pisuisse, de ‘Vader van het Nederlandse Cabaret’, was tijdens de Eerste Wereldoorlog frontverslaggever, werd correspondent in Berlijn...

Hitler overviel de Sovjet-Unie met het sterkste leger uit de wereldgeschiedenis. Zijn Operatie Barbarossa was echter tot mislukken gedoemd. Toen de veldtocht in de herfst van 1941 vastliep, had nazi-Duitsland de Tweede Wereldoorlog in feite al verloren. Anders dan vaak wordt aangenomen, zijn Stalingrad en D-Day daarom geen ‘keerpunten’ van de oorlog.

Het was de historicus Frans ten Kate die dit al in 1968 concludeerde in zijn boek, waarvoor hij, als een van de weinigen, belangrijke Duitse...

Joden zien er vreemd uit en ruiken vies. Ze maken veel kabaal, praten raar en kunnen vreselijk vloeken. Bij uitzondering zijn ze eerlijk en betrouwbaar, vaker zijn het dieven en oplichters. Bovendien haten de meeste joden Jezus en ‘christenhonden’, zoals zij ze noemen. Ziedaar het beeld dat kinderen – vanaf de kleuterleeftijd – eeuwenlang met de paplepel ingegoten hebben gekregen. In dit rijk geïllustreerde boek analyseert historicus en journalist Ewoud Sanders ruim 350 jeugdverhalen...

Infectieziekten hebben mensen nodig om te floreren. Toen de mens nog jager-verzamelaar was, werden we ook ziek. Maar toen we ons zo’n 10.000 jaar geleden begonnen te organiseren in agrarische gemeenschappen, kregen ziekten als malaria, lepra, pokken en influenza vrij spel.

De eerste pandemieën braken al uit ten tijde van de Grieken en de Romeinen, maar echt verwoestend werden ze pas door de bouw van steden, de start van handelsroutes en de vele oorlogen. De allereerste grote pandemie volgd...

De Nieuwe Drents(ch)e Volksalmanak, opvolger van de Drentsche Volksalmanak (1837-1851), verschijnt sinds 1883. In de loop van de jaren is de almanak uitgegroeid tot het historisch en archeologisch jaarboek van Drenthe. Het is hét podium voor zowel professionele onderzoekers als amateurhistorici en -archeologen die de resultaten van hun onderzoek op wetenschappelijk verantwoorde wijze aan een breed publiek willen presenteren. In dit nummer staan bijna tien uitgebreide artikelen, waaronder ove...

Tijdens de Tweede Wereldoorlog deporteerden de nazi’s bijna 5000 Joden vanuit Nederland naar het doorgangsgetto Theresienstadt in Tsjecho-Slowakije. De meeste transporten vertrokken vanuit kamp Westerbork, waar veel gevangenen dachten dat Theresienstadt een ‘bevoorrecht’ kamp was. Philip Mechanicus geloofde deze propaganda niet: Theresienstadt zou ‘het neusje van de zalm’ zijn’, maar ‘de zalm stinkt’.

Hoezeer de zalm destijds stonk, wordt duidelijk in dit boek, gebaseerd op in...

‘Ik ga mee op reizen naar de nazivernietigingskampen die de Stichting Sobibor organiseert en ben gaan lezen over Aktion Reinhardt. Het zijn indrukwekkende reizen die niemand van de reisgenoten onberoerd laat. Het is de beleving van massamoord aan de lopende band.

Ik wil iets van mijn emoties en ervaringen in woorden vangen. Ik heb mijn vriend en beeldend kunstenaar Jeroen Hermkens gevraagd mee te gaan en zijn beeldend verhaal in tekening en litho vast te leggen. Het blijven eigen woorden en...