Diepgaande filosofische reflectie op het dogmatisme, het apodictische denken en de ‘macht van het woord’

Wie niet namens het hogere kan spreken, verliest geloofwaardigheid. In Het laatste woord laat filosoof René ten Bos zien dat onze seculiere samenleving alternatieven voor God gevonden heeft. We spreken niet langer in Zijn naam, maar in naam van Gezondheid, Waarheid, Rechtvaardigheid, Efficiency en recentelijk ook Duurzaamheid. Daarmee is een nieuwe vorm van dogmat...

Tegen de achtergrond van klimaatverandering, digitale ontwrichting en toenemende ongelijkheid pleit de Kameroense filosoof Achille Mbembe voor een fundamentele herziening van onze plaats binnen het wereldwijde ecosysteem. Hij roept op tot het ontwikkelen van een nieuwe planetaire bewustwording: een manier van denken en leven die de aarde erkent als gedeelde ruimte en als fundament voor een gemeenschappelijke toekomst.

Mbembe haalt inspiratie uit Afrikaanse denkwijzen, animistische were...

Mensen worden gekenmerkt door een onverzadigbaar verlangen de zin van hun bestaan te doorgronden en hun leven tot een harmonieus geheel te maken. Na het verlies van de evidenties van het geloof heeft dit verlangen in de moderne tijd andere beddingen gezocht. Volgens de romantische kunstenaars en filosofen biedt slechts een esthetisering van het leven uitzicht op een harmonieus bestaan. Daarbij gaat dit romantische enthousiasme gepaard met een tragisch besef van de uiteindelijke onvervulbaarhe...

‘Een mustread voor wie zich bezighoudt met het functioneren van onze democratie.’ – Bastiaan Rijpkema

Publieke voorzieningen als parken, rioleringen, gezondheidszorg, bibliotheken en universiteiten zijn cruciaal voor onze democratie. Het zijn de dingen waarover we politieke strijd voeren, waarvoor we samen in actie komen en waarvoor we samen zorgen. De Canadese filosofe Bonnie Honig houdt een vurig pleidooi voor ‘publieke dingen’, die betekenis geven aan o...

Foucaults theoretische hoofdwerk voor het eerst in het Nederlands vertaald, door gelauwerd vertaalster Jeanne Holierhoek

De archeologie van het weten, voor het eerst verschenen in 1969, is het enige methodisch-theoretische boek dat Michel Foucault heeft geschreven. Het is de theoretische uiteenzetting van de archeologie, de methode die hij toepaste in enkele van zijn bekendste werken: De geschiedenis van de waanzin, Geboorte van de kliniek en De woorden en de dingen.

Foucaults k...

Dierethiek en milieufilosofie is van 2025-2029 het eindexamenthema filosofie voor de havo. Het tekstboek Dier, natuur en mens legt de leerstof op een toegankelijke manier uit. Met het bijbehorende werkboek kun je controleren in hoeverre je de stof van de vijf verschillende kwesties uit het boek beheerst.

Aan de hand van actuele voorbeelden uit het dagelijks leven, de wetenschap, de cultuur en literatuur, en uit de filosofische traditie leer je de verschillende filosofische posities toe te pas...

‘Gloedvol pleidooi voor een tragisch levensbesef.’ – Arnold Heumakers in NRC

Het noodlot. Vroeg of laat klopt het bij ieder mens aan de deur: een ongeval, oorlogsgeweld, een ongeneeslijke ziekte en uiteindelijk de dood. Hoewel het noodlot onvermijdelijk is, kunnen we er niet mee leven. In dit boek onderzoekt Jos de Mul drie verschillende manieren waarop de mensheid heeft getracht het noodlot te domesticeren: de heroïsche affirmatie van het noodlot in de tragische cultuu...

In tijden van crisis moeten we optimistisch blijven: een positieve blik, vertrouwen in vooruitgang, de moed erin houden. Maar wat als die vorm van optimisme ons juist verhindert om de werkelijkheid onder ogen te zien? In Hoopvol pessimisme pleit filosoof Mara van der Lugt voor een radicale herwaardering van het pessimisme. Niet als cynisme of gelatenheid, maar als een doordachte houding die ons juist aanzet tot handelen en morele verantwoordelijkheid.

Aan de hand van schrijvers en denk...

‘Over ras en racisme kan alleen worden gesproken in een taal die onvermijdelijk tekortschiet, een taal die grijs en soms inadequaat is. Vooralsnog volstaan we met de opmerking dat het ras een oerbeeld is. Omdat dit beeld nauwelijks een onderscheid weet te maken tussen buiten en binnen, tussen omhulsel en inhoud, verwijst het vooral naar de uiterlijke verschijningsvorm. Meer in de diepte is het ras een pervers complex dat angsten en kwellingen genereert, stoornissen in het denken en afgr...

Sinds de #MeToo-beweging is consent een veelgehoorde term. Expliciete instemming wordt gezien als dé manier om seksueel grensoverschrijdend gedrag te voorkomen.

Maar critici, ook feministen, vragen zich af of deze nadruk op instemming vrouwen echt verder helpt. Moeten vrouwen dan altijd van tevoren weten wat ze precies willen, terwijl hun seksuele verlangens al honderden jaren worden ingesnoerd door het patriarchaat? Is non-consensuele seks dan automatisch verkrachting? Consent alleen ...