Arnold Heumakers laat op meeslijpende wijze zien wat we kunnen leren van 'foute' denkers, die als geen ander de liberale democratie een spiegel kunnen voorhouden.

De Franse denker Georges Sorel omschreef filosofie ooit als 'een erkenning van de afgronden waartussen het pad kronkelt dat de gewone mensen volgen met de gemoedsrust van slaapwandelaars'. Het nadeel van een afgrond is dat je erin kunt vallen. Desondanks hebben velen dat risico genomen. Ze worden vaak 'foute denkers' genoemd. Hun id...

Met de verschijning van Imperialisme is Arendts volledige hoofdwerk The Origins of Totalitarianism voor het eerst in het Nederlands beschikbaar.

In Imperialisme bespreekt Hannah Arendt de maatschappelijke desintegratie vanaf 1870 tot aan de Eerste Wereldoorlog, die de voedingsbodem zou vormen voor het twintigste‑eeuwse totalitarisme. Centraal in haar analyse staan het overzeese kolonialisme van de Europese mogendheden, de racistische theorieën die in diezelfde tijd werden ontwikkeld en de ...

In De parasiet laat de Franse filosoof Michel Serres zien dat het leven door en door parasitair is. Leven betekent dat je neemt en er niets of weinig voor teruggeeft. Dat geldt voor kleine microscopische wezens, maar ook voor andere levende wezens zoals dieren, kinderen, belastingadviseurs, landbouwers, filosofen, politici en managers. Kenmerkend voor het parasitaire leven is ondankbaarheid of het uitblijven van compensatie.

Toch blijft Serres niet hangen in moraliseringen. De parasiet is deg...

ChatGPT, zorgrobots, drones en AI – nieuwe digitale technologieën bieden ongekende mogelijkheden, maar stellen ons ook voor radicaal nieuwe problemen. Denk aan TikTok en de schending van privacy of de ethische problemen waarmee toezichthoudende algoritmes ons confronteren. Hoe moeten we ons als mens verhouden tot de technologie? Hoe kunnen we op een ethische manier vormgeven aan de technologieën en de impact die ze hebben?

De gangbare technologieopvatting gaat uit van een fund...

Toen Nietzsche in 1900 overleed, liet hij een groot aantal schriften na met aantekeningen, ontwerpen, schema’s en aanzetten tot een gedachte, al dan niet uitgewerkt. Deze massa notities bleef onuitgezocht sluimeren in het Nietzschearchief, totdat in de jaren zestig van de twintigste eeuw twee Italiaanse filosofen, Giorgio Colli en Mazzino Montinari, de papieren ordenden en gereedmaakten voor publicatie. Pas bij het verschijnen van de eerste delen in 1967 werd het belang van deze nalaten...

Een noodzakelijke en verfrissende benadering van ouder worden in een vergrijzende samenleving.

De vraag naar betekenisvol ouder worden is niet nieuw, maar in de eenentwintigste eeuw volstaan traditionele antwoorden niet langer. Gangbare verhalen kloppen niet: ouder worden is niet ‘jong blijven’, en betekent evenmin alleen maar verlies. Hoe kunnen we vandaag de dag een positieve en waardevolle invulling geven aan ouder worden?

In tal van groepsgesprekken sprak filoso...

Scherpe en inzichtelijke analyse van een splijtend maatschappelijk conflict

Al zo’n dertig jaar woedt in Nederland een verhitte cultuurstrijd. Eén beschuldiging staat daarin centraal: dat een ‘linkse elite’ met haar politieke correctheid veel problemen in het land onbespreekbaar maakt. Deze aanklacht klinkt in talkshows, krantencolumns, op sociale media en in de Tweede Kamer. Het gevolg is een opvallend felle afkeer van links onder een deel van de bevolking. W...

Hoe kunnen we ons leven vormgeven? In zijn magnum opus Iemand zijn laat filosoof Joep Dohmen zien op welke manieren wij ons kunnen ontwikkelen tot zelfstandige en betrokken mensen. In de voorbije decennia hebben we onze joods-christelijke traditie achter ons gelaten en zijn we in een neoliberale samenleving terechtgekomen, die zich kenmerkt door een verregaande individualisering. Vrij zijn om je eigen leven te leiden is de hartenwens van de laatmoderne mens. Maar de vervulling daarvan blijkt ...

Per april 2023 is Marjan Slob de nieuwe Denker des Vaderlands. Ter ere van haar denkerschap verschijnt Ruimte maken voor het andere. Het denken van Marjan Slob waarin journalist Jannetje Koelewijn ons laat kennismaken met de nieuwe denker en haar gedachtegoed.

‘Maak je belevingswereld groter, ruimer,’ zegt de nieuwe Denker des Vaderlands Marjan Slob, ‘en je ziet dat er eigenlijk geen verschil is tussen jou en de ander, tussen mensen en andere wezens. Er is alleen een web, een weefsel wa...

Hoe word je een stoïcijn? Massimo Pigliucci laat zien hoe deze oude filosofie toepasbaar is in het moderne leven. Toen Pigliucci de vijftig naderde, werd hij overvallen door grote levensvragen en het besef van zijn eigen sterfelijkheid. Hij ging zich verdiepen in de praktische filosofie van de stoïcijnen, die uitstekend past bij seculiere westerlingen. Ze leert je te focussen op wat binnen je macht ligt en zo een zekere gelijkmoedigheid te bereiken. Pigliucci combineert een glasheldere uitl...