In het Westen zijn wij sterk aan het liberale idee van een vrij, zelfstandig en op de toekomst gericht individu gehecht. Het droeg ontegenzeggelijk aan het ontstaan van een innovatieve en welvarende samenleving bij. Maar het bracht ook de problemen voort waarmee wij dezer dagen worstelen. Daarom vraagt menigeen zich af of het liberale mensbeeld filosofisch en wetenschappelijke bezien nog houdbaar is. Deze afscheidsrede verwoordt een alternatieve visie op het menselijk bestaan waarbij resonant...

Algoritmen die medische diagnoses stellen, onze politieke voorkeur bepalen, en ons wijzen op onze eigen tekortkomingen: wat eens sciencefiction was, is werkelijkheid geworden. Hoe blijft de mens toch zelf verantwoordelijk in deze nieuwe werkelijkheid? Hoe verandert kunstmatige intelligentie, KI, ons zelfbeeld? En welke rol zou KI in ons leven mogen spelen?

In IK, KI verkent een team van wetenschappers de kracht en de keerzijden van KI. Ze belichten de impact van KI op het milieu en gaan in op...

Een veelgehoorde kreet is dat actiegroepen geweldloos moeten zijn. Maar waar komt die eis vandaan? Wat betekenen geweld en geweldloosheid? Wie zijn er gebaat bij zo’n strikt onderscheid? En is het überhaupt mogelijk geweldloos te leven?

In Staatsgevaarlijk deelt Harriët Bergman ervaringen en inzichten over activisme en geweld(loosheid). Ze koppelt persoonlijke reflecties aan de ideeën van een waaier aan filosofen. Van de klimaatbeweging tot de woonstrijd, van predikers van geweldloosheid...

In de ‘Hal van de acht wijzen’ in de Sankeientuin (Yokohama, Japan) staan de standbeelden van grote leraren van de mensheid: Boeddha, Confucius, Jezus en enkele Zenleraren. Onder hen is ook het beeld van Socrates. Voor Kenzo Adachi, die de hal bouwde, was Socrates vooral een spirituele leider, een levensgids, een voorbeeld van deugd, wijsheid en geluk.

Bij welke filosofische traditie je ook te rade gaat, overal kom je Socrates tegen. Sommigen noemen hem de vader van de filosofie, anderen ...

‘Socratic Design stelt de fundamentele vragen: Welke wereld houd je voor mogelijk? Wat is je mensbeeld? Waar optimaliseer je voor? Humberto Schwab heeft me geleerd vooronderstellingen bloot te leggen, een gezamenlijke taal te ontwikkelen en van daaruit aan complexe vraagstukken te werken.’

- Marleen Stikker (Waag Society)

Zijn we dom? Hoe kan het dat we smart houses, smart acties, smart cars, smartphones en smart cities hebben ontwikkeld, maar dat we zelf niet smart denken, ondanks al onz...

Tijdens de eerste bijeenkomst van een cursus over hedendaagse filosofie vertellen de deelnemers waarom ze meedoen. Enkele aanwezigen geven aan dat de belangrijkste reden is dat ze worstelen met de zin van het leven. De rol van de kerk is uitgespeeld, God is dood, legt een vrouw van begin dertig uit. In een adem door noemt ze dat wetenschap de wereld nu eenmaal onttovert en ons leven zinloos maakt. Verschillende anderen haken aan.

Daar is ze weer, denkt filosoof Nanda van Bodegraven, de gedach...

Twee opvattingen over vrijheid

Het werk van de filosoof Isaiah Berlin (1909-1997) vormt een van de krachtigste verdedigingen van het westerse pluralisme. Zijn beroemde opstel Twee opvattingen van vrijheid biedt een toegankelijke inleiding in zijn denken. Berlins scherpzinnige analyse van het vrijheidsbegrip bepaalt tot de dag van vandaag ons sociaal-politieke denken.

Onder het motto ‘spreken is een behoefte, luisteren is een kunst’ (Goethe) begint Otheo Books met een reeks spraakmakende dialoogboeken. In de eerste aflevering staan Peter Schmidt en Jean Paul Van Bendegem centraal, twee vrienden die heel anders in het leven staan. Openhartig en doorleefd, genuanceerd en vrijmoedig, met gepaste ernst en de nodige humor denken de katholieke priester en de vrijzinnige filosoof samen na over de grote vragen van deze tijd.

Verschillen in levensbeschouwing zo...

Over arbeid verzamelt de scherpzinnige inzichten van de Franse filosofe Simone Weil over arbeid en sociale rechtvaardigheid. Geschreven als gevolg van haar ervaringen in vakbonds- en fabriekswerk, belichten deze essays de problematiek van de mens in het industrialisatieproces.

In deze uitgave stelt zij kritische vragen over de ideeën van Marx en onderzoekt de relatie tussen arbeid, het sociaal mechanisme en de vrije wil (1934). Vervolgens brengt zij als ervaringsdeskundige de subjectieve be...

Er is vandaag de dag sprake van een opmerkelijke heropleving van de belangstelling voor de zeventiende-eeuwse Nederlandse filosoof Benedictus de Spinoza. En dat niet alleen binnen de academische filosofie, maar vooral ook daarbuiten. Hij is opgenomen in de canon van de Nederlandse geschiedenis. Zijn naam duikt geregeld op in de media, in politieke discussies, in debatten over de verhouding godsdienst en politiek, over de multiculturele samenleving, over tolerantie en vrijheid van denken. Daar...