Een aforisme van Heraclitus, ‘De Natuur houdt ervan

zich te verbergen’, houdt de westerse filosofie al bijna

vijfentwintig eeuwen bezig. De Franse filosoof Pierre

Hadot schreef in 2004 een geschiedenis van de westerse

filosofie in het perspectief van dit aforisme en het

beeld van de sluier van Isis. Moet de mens zich heer en

meester maken van de natuur, of kan niemand de sluier

van de geheimen van de natuur oplichten, behalve

de dichter en de kunstenaar?

Pierre Hadot neemt de lezer mee op...

‘De menselijke natuur houdt niet van eenzaamheid en is altijd op zoek naar iets of iemand om op te steunen, en bij je beste vriend is dat het meest plezierig. Vriendschap is dan ook de enige menselijke aangelegenheid waarvan het nut nooit ter discussie staat. De vriendschapsband bevat alles wat mensen nastrevenswaardig vinden: eer, roem, gemoedsrust en vreugde. Waar deze dingen voorhanden zijn, is het leven gelukkig.’

De Romeinse denker en staatsman Marcus Tullius Cicero (106-43 v.Chr.) b...

Fernando Savater [*1947] is een van de meest gelezen filosofen van onze tijd. Hij verwierf internationale faam met bestsellers als «Het goede leven» over ethiek in de moderne wereld en «Het avontuur filosofie» over de grote denkers die de wereld veranderden. In «Een kleine filosofie van de vrijheid» richt Savater zich op wat hij beschouwt als de kern van de hele wijsbegeerte: het vraagstuk van de menselijke vrijheid.

Op de hem typerende speelse en enthousiasmerende manier behandelt Sav...

De economische crisis, de pandemie en de klimaatcatastrofe

hebben een deuk geslagen in ons (neoliberale) zelfbeeld als autonome

individuen. Overal klinkt de roep om meer ‘gemeenschapszin’.

Maar wat verbindt ons eigenlijk? Die vraag wordt meestal

beantwoord in termen van ‘normen en waarden’ of ‘nationale

identiteit’, en tegenwoordig zelfs onomwonden in termen van etniciteit

of ras.

Geïnspireerd door een breed scala aan kritische denkers, vindt

Thijs Lijster een alternatief in de ...

Lisa’s boek verwijst enkel naar de bestaande, natuurlijke werkelijkheid die al volkomen heel is. Anders dan bij spiritueel onderricht krijgt de zoeker geen methode of routekaart aangereikt om die werkelijkheid te vinden, want diezelfde zoeker is daar niet meer dan een verschijning van. Hij is een illusie die slechts illusie kan zien, en zodoende alleen maar binnen die illusie kan zoeken. Wanneer iemand met deze boodschap wordt geconfronteerd, kan de sterke neiging om de bevrijding in de tij...

Vertaald door Maarten van Buuren

Marcus Aurelius, keizer van het Romeinse Rijk in de tweede eeuw na Christus, maakte persoonlijke aantekeningen waarin hij zichzelf aanspoorde tot het juiste handelen. Het is een wonder dat zijn Aansporingen bewaard zijn gebleven. Marcus ontleende de richtlijnen voor juist handelen aan de filosofie van de Stoa. Hij had ze geleerd van Epictetus, de grote stoïsche filosoof uit het begin van de tweede eeuw.

In dit boek legt Pierre Hadot, de onbetwiste autoriteit ...

Ludwig Klages (1872-1956) is een levensfilosoof van formaat, equivalent aan Heidegger maar door deze ten onrechte naar de achtergrond verdrongen. Klages’ hoofdthema’s betreffen de ziel (het leven, de affectiviteit) en de verwoesting daarvan door de geest (rede of wil). Concreet komt hij uit bij twee nog steeds zeer relevante zaken: de verwoesting van onze leefomgeving en de verwoesting van onze psyche. Klages is de grote inspiratie van C.G. Jung en van de Gestaltpsychologie. Hij heeft een...

In Van Aristoteles tot algoritme behandelt Guido van der Knaap de (on)mogelijkheden van kunstmatige intelligentie tegen de achtergrond van de filosofische traditie.

Kunstmatige intelligentie is grotendeels het domein van technici en programmeurs en van grote bedrijven als Google. Ze wordt gebruikt in praktische toepassingen als gezichtsherkenning, vertaalmachines en schakende computers. Maar met de opkomst van kunstmatige intelligentie rijzen er ook fundamentele vragen. Kan een machine zonde...

In de culture wars bestoken partijen elkaars culturele stellingen met claims en verwijten over identiteit, zelfbegrip en sociale tegenstellingen. Cultuurmarxisten, social justice warriors, alt‑righters, incels, populisten en woke activisten strijden in kwesties als Black Lives Matter en #MeToo over voorrechten en achterstelling – soms met ironie, soms verbitterd, maar altijd vanuit de vaste overtuiging van een gelijk dat is verbonden met de eigen identiteit. Juist in die stellige overtuig...

Een korte, heldere beschrijving van bewustzijn is

vrijwel onmogelijk te geven, maar we weten allemaal

hoe het ‘voelt’ om ons ergens van bewust te zijn. Hersenwetenschappers

en filosofen proberen dit raadsel

te ontrafelen door uit te zoeken hoe het bewustzijn

werkt en wat het precies doet.

Dit Elementaire Deeltje geeft een actueel overzicht

van de belangrijkste overwegingen, argumenten,

theorieën en experimenten over het bewustzijn. Kunnen

we ooit begrijpen hoe uit elektrische activiteit in

de grijze cellen van ons brein een rijke binnenwere...