Als iemand de statuur van het essay in Nederland hooghoudt, dan is het Tijs Goldschmidt. Hij toont aan dat het genre niet moeilijk is, maar juist een sprankelende uitdaging om mee te denken. Goldschmidts essays zijn voor alle zintuigen en kunnen alleen op het puntje van de stoel genuttigd worden.

De jury van de P.C. Hooft-prijs omschrijft Tijs Goldschmidt als een essayist pur sang: ‘Hij schrijft nooit zomaar een populairwetenschappelijke verhandeling, hij bedrijft literatuur. Hij formuleert...

Tegelijk met Diepe eb verschijnt van Willem Jan Otten een essayistische poëziebelijdenis. Want Otten is niet slechts een begenadigd dichter, maar eveneens een groot bewonderaar en duider. ‘Wil je mij poëzie leren?’ vroeg het meisje Fanny Brawne aan haar buurman John Keats, in 1818. Willem Jan Otten stelt die vraag aan iedere dichter die hem bezighoudt. In het boek zijn dat onder anderen: Les Murray, Ida Gerhardt, Chr.J. van Geel, Judith Herzberg, Elisabeth Eybers, Tomas Tranströmer, Jo...

Weinig Nederlanders konden zo helder en scherp, zo tegendraads en geestig schrijven als Karel van het Reve (1921–1999). Hij schreef over de meest uiteenlopende onderwerpen, van de Russische literatuur (zijn vakgebied) tot de psychoanalyse, van de vraag of het Nederlands teloorgaat tot de Sonate facile van Mozart.

Deze bundel bevat korte stukken en langere essays. Van het Reve kon zijn tijdgenoten choqueren, bijvoorbeeld met de Huizingalezing uit 1978 over literatuurwetenschap, maar stak oo...