Wat hebben de klimaatcrisis, kunstmatige intelligentie, pandemieën, genetische modificatie en kernenergie met elkaar gemeen? Het zijn allemaal voorbeelden van het feit dat menselijk handelen een steeds grotere impact heeft op een steeds langere termijn, met mogelijk onomkeerbare en desastreuze gevolgen. Maar terwijl toekomstgerichte politiek harder nodig is dan ooit, raakt onze democratie juist steeds meer in de greep van de waan van de dag en de korte termijn. We schuiven problemen vooruit,...

Nederland in de twintigste eeuw

Op het eerste gezicht was Nederland in de twintigste eeuw een eiland van rust in een Europese zee van omwentelingen en massabewegingen. Toch kende ook Nederland ingrijpende veranderingen: terwijl de omringende landen hun weerbare mannen naar de loopgraven stuurden, werd hier in 1917 het algemeen kiesrecht ingevoerd, waarna het land snel moderner werd. Na de Tweede

Wereldoorlog verruilde Nederland zijn neutraliteit voor een actief buitenlands beleid, verloor het z...

Dat wij nu, van Limburg tot Groningen en van Holland tot Overijssel, hetzelfde land delen, berust grotendeels op stom toeval. Men nam in het verleden beslissingen die op dat moment het best leken, vaak vooral om zichzelf en de directe omgeving te bevoordelen of te beschermen. Maar de grenzen hadden heel anders kunnen liggen, Nederland had een republiek kunnen blijven, en had zelfs permanent ingelijfd kunnen zijn door Frankrijk, Spanje, Duitsland of Engeland.

In Het ontstaan van Nederland bezi...

Meer dan honderd partijen werkten mee aan een ontwerpakkoord om de Nederlandse CO2‑uitstoot in 2030 met ten minste 49 procent terug te dringen. Voorzitter van het Klimaatberaad Ed Nijpels presenteerde het ontwerpakkoord aan het kabinet. De plannen werden doorgerekend en van kanttekeningen voorzien. Daarna was het aan de politiek om keuzes te maken over het tempo waarin klimaatverandering moet worden aangepakt, over de financiering van de voorgestelde maatregelen en over de verdeling van de ...

Door de coronacrisis is eens te meer de ingewikkelde relatie tussen politiek en wetenschap blootgelegd. Het kabinet bestrijdt de pandemie op basis van adviezen van wetenschappelijke experts, die verondersteld worden neutraal én onafhankelijk te zijn. De beleidskeuzes die daaruit volgen worden steeds meer onderwerp van (politieke) discussie, waardoor ook de adviseurs zelf onderdeel van het politieke debat worden. Dit jaarboek belicht deze interactie tussen politiek en wetenschap vanuit divers...

Hoe kwam het dat de Republiek in de zeventiende eeuw kon uitgroeien tot een wereldmacht? Welke rol speelde Nederland in de eeuwen daarna op het internationale toneel? Wat was kenmerkend voor de Nederlandse economie sinds de zestiende eeuw? Hoe ontwikkelden zich de politieke verhoudingen in het binnenland? Welke rol speelde de ‘verzuiling’ en hoe zijn de opkomst van het populisme en de huidige partijpolitieke versplintering te verklaren?

In zijn antwoord op deze en andere vragen geeft Fris...

Sinds de Toeslagenaffaire regent het rapporten en commentaren over het probleem van de ontoegankelijke overheid: burgers verdwalen in een woud van uitvoeringsorganisaties. Ze worden geacht zelfredzaam te zijn, maar hun (digitale) geletterdheid is ontoereikend. De overheid heeft haar ‘loketfunctie’ verzaakt en moet haar dienstverlening laagdrempeliger maken. Zij moet zorgen dat iedereen weer mee kan doen.

In de Bataafse Republiek, zoals Nederland na de revolutie van 1795 ging heten, beston...

Radicale democratie vertelt voor het eerst het spectaculaire levensverhaal van Pieter Vreede (1750-1837), de grondlegger van de democratie in Nederland.

Eeuwenlang gold democratie als een gevaarlijke regeringsvorm. Dat veranderde eind achttiende eeuw, toen radicale revolutionairen in Nederland streden voor vrijheid, gelijkheid en volksinvloed. Pieter Vreede, een Leidse schrijver en wolfabrikant, was de leider van deze radicale beweging. 

Als aanvoerder van de patriottenbeweging in H...

Geografie, geschiedenis, geloofsleer, cultuur, economie, politiek.

De publieke en wetenschappelijke belangstelling voor de islam is de laatste jaren stormachtig toegenomen. Verwonderlijk is dat niet. Het gaat om een zesde van de wereldbevolking, en om een godsdienst en cultuur met een steeds groter politiek gewicht. De islam is niet meer ver van ons bed: via de media en migranten krijgt men er in het Westen elke dag mee te maken.

De islam is dus dichtbij maar is ons ook vreemd. De godsdienst ...

In een dertigtal vensters presenteert De canon van het onderwijs de belangrijkste historische gebeurtenissen en ontwikkelingen in het Nederlandse onderwijssysteem: van Erasmus tot Theo Thijssen en van alfabetisering tot de Mammoetwet.

Het boek legt daarbij verbanden tussen het verleden en de actuele situatie op dit sociaal, cultureel - en niet te vergeten - politiek belangrijke terrein, waar het niet zelden roerig is: voor tal van nationale en regionale overheden, kerkgenootschappen en profes...