Hoe verwerk je het verlies van een geliefde? Hoe bereid je je voor op ontslag? Hoe ga je om met onrecht? Hoe leef je in eenzaamheid? Of met stress? In tijden van crisis verdwijnen soms plotsklaps veel oude zekerheden. De wereld schudt op haar grondvesten. Je voelt je kwetsbaar. Het zijn de antieke filosofische inzichten die ons de weg wijzen in hoe we moeten leven, juist nu.

Seneca, Epictetus en Marcus Aurelius zijn ‘de grote drie’ van de Stoa, de filosofische stroming waaraan wij het woo...

Socrates wordt wel de vader van de westerse filosofie genoemd, maar wat zijn precies zijn filosofische opvattingen? Hij staat bekend om zijn nederigheid, maar lezers vinden hem vaak arrogant en neerbuigend. We herhalen zijn bewering dat ‘het niet-onderzochte leven het leven niet waard is’, maar zetten geen stappen om een onderzocht leven te leiden. We weten dat hij veroordeeld werd tot de gifbeker omdat hij ‘de jeugd zou hebben gecorrumpeerd’, maar onderwijzen de hedendaagse jongeren ...

De Overpeinzingen van Marcus Aurelius (121-180) vormen voor talloze lezers een leidraad bij het inrichten van hun leven. Hoe wist de keizer van het Romeinse Rijk zijn kalmte te bewaren te midden van het tumult van oorlogen, verraad, epidemieën en natuurrampen die het rijk tijdens zijn bewind bijna twee decennia lang op zijn grondvesten deden schudden?

De Franse filosoof en socioloog Frédéric Lenoir schildert een ontroerend en scherp  portret van Marcus Aurelius Hij gaat in op het geda...

Rome, het jaar 69. De gehate keizer Nero is dood. Vermoord. Maar daarmee komt geen eind aan alle ellende. Integendeel, het gaat van kwaad tot erger. Hele en halve keizers verdringen elkaar van de troon, burgeroorlogen en bloedige opstanden zaaien alom paniek, het Romeinse Rijk kraakt in zijn voegen. Zo slecht is het nog nooit gegaan. Dit inktzwarte beeld van Rome is te zien bij Publius Cornelius Tacitus (ca. 55-120) in zijn eerste grote geschiedwerk, de Historiën. Groots, elitair, verbijster...

De teerling is niet geworpen. Veertig jaar na haar dood keert Simone de Beauvoir terug, op verzoek van God nog wel. ‘De man heeft dringend behoefte aan emancipatie.’ Met die woorden is de Franse filosofe weer naar de aarde gestuurd. Haar opdracht is helder: maak de mensheid nogmaals duidelijk dat de vrouw niet inferieur is aan de man. Hoewel vrouwen ondervertegenwoordigd zijn in alle cultuurhistorische overzichtswerken, blijkt zij bij nader inzien gedurende de gehele geschiedenis wel dege...

Wat is er spannend aan een stuk brood van vierduizend jaar oud? Of aan een paar potten verf die zijn achtergelaten bij de uitbarsting van Pompeii? Waarom zouden we ons druk maken om het verre verleden? Wat is het nut ervan?

Het leven, de kunst en de literatuur van het oude Griekenland en Italië hebben ons veel te bieden. De oudheid is niet het eigendom van oude witte mannen. Beard zet ons aan het denken over hoe we mensen die lang geleden leefden moeten begrijpen – van boze landheren en kno...

Toen Coen Simon zich vlak voor een schoolreünie de harde klap herinnerde die zijn leraar Duits hem op zijn dertiende gaf, besefte hij dat niet alleen de tik uit de pedagogiek is verdwenen, maar dat ook het kind zelf langzaam verdwijnt. Het kind, de recente uitvinding die pas sinds de verlichting zijn opvoeding en onderwijs op maat krijgt, neemt met hard tech in de hand inmiddels vooral zijn opvoeders de maat. Het algoritme heeft de discipline vervangen, en de influencer de pedagoog.

Ouders z...

De mens wordt ‘in de wereld geworpen’. Dat moment vormt het startpunt van de mens én van de filosofie. Vrijwel alle grote (mannelijke) denkers lijken het met elkaar eens: pas bij de geboorte, zodra een kind op zichzelf bestaat, begint het domein van de filosofie.Tijdens haar eerste zwangerschap ervoer Marie Lucassen hoe beperkt dat uitgangspunt is. In Uit het midden betoogt ze dat naast de biologische ook de filosofische oorsprong van de mens juist in de periode van zwangerschap ligt. He...

AI is hot, en het lijkt er niet op dat de opwinding en de onrust snel minder zullen worden. De nieuwste prestaties zullen nog verbluffender zijn dan die we al hebben gezien. Er is enthousiasme over de mogelijkheden die AI biedt bij het genezen van ziekten, het voorspellen van rampen en het makkelijker maken van het leven. En over het denkvermogen ervan. Tegelijk is er ook de angst dat AI slimmer zal worden dan wij, onze banen zal inpikken, ons leven zal beheersen of zelfs de hele mensheid vol...

In een tijd waar het de normaalste zaak van de wereld is dat vrouwen even serieus worden genomen als mannen, maar het tegelijkertijd niet meer vanzelfsprekend is dat vrouwen zelfbeschikkingsrechten hebben, is deze paradigmatische tekst minstens zo relevant als in de tijd en cultuur waarin ze werd geschreven.

Hélène Cixous, Frans filosoof, verbindt het vrouwelijke met het schrijven – de noodzaak om een eigen stem en poëtica te vinden – en met verlangen, schoonheid, angst en schaamte. Ze ...