Frans Thuijs geeft een indrukwekkend beeld van tweehonderd jaar gerechtelijke uitwassen in de voorbije samenleving van de zeventiende eeuw. Van kleine criminaliteit tot moord, van zedenmisdrijven tot dienstmeidenrumoer, van bedrog tot aanslagen en van justitiële reacties daarop. Dat procesregels niet voor iedereen gelijk waren, is al wrang. Maar nog erger is dat de eigentijdse regelgeving werd genegeerd, met voeten werd getreden, of wel héél erg elastisch werd toegepast, ten bate van het e...

Kunnen vogels praten? Overleggen ze misschien zelfs met elkaar over de keuzes die ze maken? De biologie gaat er tot nog toe van uit dat alleen mensen over spreektaal beschikken, maar er is iets gaande. Veel vaker dan gedacht vangen biologen een glimp op van een ontroerende, rijke, nabije wereld waarvoor de wetenschappelijke taal nog ontbreekt en waarover ze bijna niet durven te vertellen omdat ze niet voor sentimenteel versleten willen worden.

Wondervogels verkent die wereld op het snijvlak ...

In Tijd is een leeuwerik neemt Hilbrand Rozema de lezer mee langs de randen én de rafelranden van Nederland. Hij observeert en registreert, en geeft een stem aan mensen buiten de Randstad. Hij diept kleine geschiedenissen op, beschrijft wat mensen vinden van de natuur om zich heen, hoe ze geloven, en vertelt over de tradities en gebruiken in het gebied. En dan gaat het niet over de meest welvarende plekken. Plaatsen die onder de blauwe plekken zitten, hebben ons veel te vertellen. Hoe is het...

De wereld in het klein is een hartverwarmende, aanstekelijke verzameling verhalen, tekeningen, foto’s, anekdotes en recepten. Vol liefde doen moeder en dochter verslag van de grote en kleine dingen die hun plek in de polder haar immense schoonheid geven. Het is een eiland met een piepklein huis, ver van de bewoonde wereld. Een stip in een strak patroon van sloten. Met hun frisse energie worden op innemende en oorspronkelijke wijze de vragen beantwoord die deze plek oproept. Wat is het ontst...

Franciscus van den Enden (1602-1674), de leraar van Spinoza, was een van de radicaalste Verlichtingdenkers van de zeventiende eeuw. Vlak voor zijn veroordeling tot de galg gaf hij toe auteur te zijn van een opmerkelijk utopisch geschrift: Kort voorstel voor de kolonie NieuwNederland. In dat geschrift uit 1662, dat nu voor het eerst in modern Nederlands verschijnt, treffen we een schets aan van een ideale samenleving, te realiseren in de kolonie Nieuw-Nederland, nabij het huidige New York.

Va...

Sinds de coronacrisis weten we dat thuisblijven geen probleem is, als je het maar kunt afwisselen met een wandeling in de buurt. Het ommetje voldoet aan een levensbehoefte: onderweg zijn, en intussen wat mijmeren en rondkijken.

Filosoof Pieter Hoexum gaat in dit boek op zoek naar het ideale ommetje. Het is fijn als je meerdere, afwisselende routes kunt lopen, schrijft hij; langs rijtjeshuizen, villa’s, het industrieterrein, het park, de sloot en het flatgebouw. Er moet onderweg iets te ont...

Leid je het leven dat je wilt leiden? Je denkt misschien van wel. Maar hoe goed ken je jezelf eigenlijk? Misschien heb je je toch laten ketenen door allerlei verwachtingen, door je werk en door je eigen overtuigingen. Plato helpt je om te ontdekken of je als het ware vastgeketend zit in een grot en daar alleen de schaduwen van je goede leven ziet. Hij leert je om je te bevrijden van de schaduwen die je voor de werkelijkheid houdt.

Aan de hand van alledaagse voorbeelden – van klein misverst...

Stel je een woeste zeejager voor van wel twintig meter lang die twee keer zo zwaar is als een bultrugwalvis en tien keer zo hoog als de Tyrannosaurus rex. Met kaken die twee meter wijd open kunnen gaan en volgepropt zijn met 276 gekartelde hoektanden. Deze reuzenhaai, de megalodon, zwom nog maar drie miljoen jaar geleden rond. Dat is nog maar kort geleden als je dat vergelijkt met de dinosauriërs, die 66 miljoen jaar geleden werden uitgeroeid. Toch zijn er nauwelijks vondsten van tanden en w...

Het Amsterdamse Concertgebouw kennen we als tempel van de klassieke muziek. Maar er is meer gebeurd in dit iconische gebouw. De grote zaal was bijvoorbeeld ooit ook wielerbaan, balzaal, examenzaal, boksring en voetbalveld. Ook politieke bijeenkomsten vonden er plaats. In 1904 hield de Tweede Internationale er haar zesde congres. Een paar decennia later koesterde de NSB het gebouw als ‘het Bruine Huis in de Van Baerlestraat’. 

Met grote betrokkenheid duikt Albert van der Schoot in al de...

Aangespoord door hun schoolmeesters richtten Nederlandse scholieren een eeuw geleden hun primitieve camera’s op vogels in de vrije natuur. Vanuit hun zelfgemaakte schuilhutjes en kijktorens zagen ze meeuwen met een ei rollen, eenden met hun kop malen en aalscholvers luid gorgelen. Ze raakten er niet over uitgepraat en vroegen zich af wat al die drukdoenerij toch te betekenen had.

Geen van hen vermoedde dat uit hun geduldige blik en slimme vragen een nieuwe studie zou ontstaan, de ethologie...