De gouden roos begint met een verhaal dat Paustovski in zijn jeugd hoorde, over een vuilnisman in Parijs. Dagelijks veegde hij de werkplaatsen van juweliers aan en zeefde hij uit het stof en vuil het goudslijpsel, totdat hij genoeg had verzameld om er een gouden roos van te laten maken. Het is het beginpunt voor Paustovski’s zoektocht naar het goudstof waaruit hij zijn eigen boeken heeft gesmeed.

Zijn persoonlijke literaire herinneringen en ervaringen heeft hij bijeengebracht in De gouden ...

In haar oorlogsdagboek beschrijft dichteres Hanny Michaelis haar leven als gymnasiast in Amsterdam, als dienstmeisje en als onderduikster. Vanaf de dag dat ze haar dagboek begint bij te houden is de dreiging van de aanstaande oorlog voelbaar aanwezig. Gescheiden van haar ouders is zij vanaf augustus 1942 ondergedoken bij verschillende orthodox-protestantse gezinnen, onder een valse naam en steeds in de ondergeschikte positie van dienstmeisje: een cultuurschok van jewelste. Over het lot van ha...

Op 2 maart 2016 gaat Stephan Sanders voor het eerst naar de kerk, na zo’n veertig jaar van afwezigheid. Het is geen ‘moetje’ (trouwerij of begrafenis), hij moet alleen van zichzelf. Ondergronds heeft zich bij hem jarenlang een Godsbesef opgehoopt, dat erkend wil worden. Het is geen coming out, want, schrijft Sanders, ‘ik vond het eenvoudiger mijn homoseksualiteit openbaar te maken, dan mijn wending tot het geloof.’

Bij die eerste kerkgang staan meteen camera’s opgesteld, want de ...

Een man die in een witte vrouwenmantel door het drukke centrum van een stad rent, de menigte ontvlucht, naar een plek waar niemand hem nog kan volgen. Een ander die plots een brief ontvangt – een dreigbrief? Van wie? In wat voor onbegrijpelijke taal? Een verhalenventer op een klein station, die zijn teksten aan reizigers probeert te slijten, al passeren er steeds minder treinen. De personages die Oğuz Atay in zijn verhalenbundel opvoert, staan Turkse lezers in het geheugen gegrift.

Oğuz ...

Het bekendste verhaal is dat van Anne Frank. Maar er zijn veel meer onderduikverhalen, die we nauwelijks kennen. Hoe ging dat onderduiken, waar kon je naartoe? Hoe is het om niet de vrijheid te hebben om te zijn wie je bent, te geloven wat je wilt, te kunnen zeggen wat je wilt? De onderduik was een ‘snelkookpan’ voor emoties en ervaringen, angst, haat, liefde, verraad en onbaatzuchtigheid.

Na hun bijzonder succesvolle boek Andere Achterhuizen verzamelden Marcel Prins en Peter Henk Steenhu...

‘De keizer is dood, lange leve de keizer.’ Zo voelde het waarschijnlijk ook in 54, na de moord op de Romeinse keizer Claudius. De nieuwe keizer, Nero, leek een verademing. Zijn leraar, de filosoof Seneca, schreef nog wel een lovende grafrede over Claudius, waarmee Nero goede sier kon maken. Maar voor gebruik in kleine kring aan het hof schreef Seneca ook een bijtende satire op de gestorven vorst.

Daarin probeert de arme Claudius verwoed een plekje te krijgen tussen de goden. Tevergeefs. ...

Saskia De Coster wandelt in de Luxemburgse Ardennen met een gedetineerde die levenslang heeft. Ieder jaar mag hij één uitstapje maken. Een aantal jaar geleden ging hij met zijn bewaker naar Esch-sur-Sure. Voor ze aan de wandeling, begonnen lunchten ze, maar door slechte mosselen werd de agent onwel en verdween hij naar het toilet. Omdat de agent wel erg lang wegbleef, ging de gedetineerde zelf aan de wandel. En… hij keerde terug.

Die korte wandeling maakt De Coster opnieuw met de aanvank...

In maart 1933 valt de Gestapo de kantoren van uitgeverij Kiepenheuer in Berlijn binnen en neemt de administratie, het archief en de boeken in beslag. Het fonds telt heel wat linkse en joodse auteurs, onder wie Joseph Roth. Zijn boeken worden op 10 mei op het plein voor de universiteit aan Unter den Linden verbrand.

Een deel van het Kiepenheuer-archief kon uit de handen van de Gestapo worden gered en werd in de jaren zeventig weer ontdekt. Er kwam een bruin mapje uit tevoorschijn met daarop i...

Alle verschillende kanten van zwemmen lezen we terug in dit themanummer van Tirade — zelfs in één gedichtenreeks, de aangrijpende en herkenbare reeks ‘Water, neem mij, water, neem mij’ van dichter Asmae Amaddaou. In de gedichten van Pim Lammers is het water dan weer een vrolijke plek vol nieuwe ontdekkingen, en bij Steff Geelen verandert het zwembad in een psychische liminale ruimte, waar dreiging en troost hand in hand gaan. Melani Reumers onderzoekt het zwemmen in andere elementen: ...

Sinds een kleine twintig jaar bezit Dik van der Meulen een huisje op een vakantiepark aan de rand van het bos. Omdat de natuur altijd in beweging is – dag en nacht, in de zomer en in de winter – besloot hij een dagboek bij te houden: op ongeregelde momenten, omdat de natuur zich evenmin iets van regels aantrekt. Daarbij maakte hij vaak – soms haastig, soms met wat meer aandacht – tekeningen van wat hij zag.

In dit natuurdagboek komt veel voorbij: van bosvogels, edelherten en dassen to...