Albert Speer, Hitlers lievelingsarchitect en minister van Bewapening, publiceert in 1969 zijn memoires. Terwijl hij zijn verleden herschrijft, van de nazicongressen tot de val van het Reich, voltooit hij de ultieme metamorfose tot goede nazi, die hem twintig jaar eerder voor de strop behoedde. Speer houdt vol niets geweten te hebben van de Endlösung.

Zijn leugens smeken om duiding door zowel historici als romanschrijvers. Jean-Noël Orengo neemt de handschoen op en schrijft dé r...

Steven Pinker laat zien dat gemeenschappelijke kennis (‘common knowledge’) een grote rol speelt in ons sociale, politieke en dagelijks leven. Zonder dat we er ons bewust van zijn denken wij continu na over elkaars gedachten, tot in het oneindige. Pinker laat zien hoe de verborgen logica van gemeenschappelijke kennis veel mysteries van het leven kan verklaren: financiële bubbels en crashes, revoluties die uit het niets lijken te komen, de uitbarsting van shaming op sociale med...

Lange tijd was de Holocaust het morele ijkpunt van de wereld. Althans, in het Westen. In de rest van de wereld was de dekolonisatie het belangrijkste referentiekader van de vorige eeuw. Als je de recente gebeurtenissen in Gaza vanuit deze twee perspectieven beschouwt, welke morele inzichten levert dat op? Pankaj Mishras werk draait altijd om het hypocriete westerse zelfbeeld en de voortdurende mondiale raciale ongelijkheid. Volgens Mishra is het essentieel om te kijken naar de ervaringen en p...

Als Alma Delia Murillo negen jaar oud is, verlaat haar vader hun gezin. Dertig jaar lang hoort ze enkel over hem in tegenstrijdige berichten: je vader was een nietsnut, je vader werkte hard, je vader was een knappe man, je vader was een dronkaard. Op de enige foto die ze van hem heeft, is het hoofd van haar vader van het beeld afgescheurd. Murillo schrijft met een even scherpe als poëtische blik, openhartig en met rauwe humor. Haar situatie is niet uniek; afwezige vaders komen in het do...

Het opperhoofd Bonni. […]. In hem verenigden zich de kracht en moed van de jaguar met de slanke vlugheid van onze herten. Anton de Kom in Wij slaven van Suriname Rond 1730 ontvlucht een hoogzwangere zwarte vrouw de gruwelen van de slavernij en brengt in het Surinaamse moeras haar zoon Boni ter wereld. Hij zal uitgroeien tot leider van de Marrons: ruim dertig jaar lang pleegt hij met zijn volgelingen heldhaftig verzet tegen het koloniale bewind.

Als tiener leest Tessa Leuwsha voor het eerst ...

Anna Diender werd er niet geboren, maar ze voelde zich er in alles mee verbonden. Met Schokland, die magische plek midden in de strakke Flevopolder. Lange tijd was Schokland een levendig visserseiland in de Zuiderzee. Het was de thuishaven van Anna’s grootouders. Tot de overheid in 1859 besloot om het eiland te ontruimen. Later, met de afsluiting en inpoldering, verdween het voorgoed van de kaart. Maar dit betekende allerminst het einde van het Schokker verhaal voor Anna en voor vele duizen...

Het woord en de wereld gaat over poëzie, dichters, filosofie en denkers, maar meer precies over de vragen: wie zijn we, wat bepaalt ons handelen, wat is er gaande in de wereld? De essays zijn zo gerangschikt dat er een doorlopend verhaal ontstaat. Naast poëzie en filosofie komen ook voorbij: antropologie, biologie en religie. Van Sasja Janssen tot Herman Gorter, van Lucebert tot Plato, Gerbrandy gaat intuïtief te werk, evenwel zonder het analytische denken uit te schakelen.

In een wereld waarin alles meetbaar is en je altijd méér kunt doen, is het lastig stil te staan. Niemand ontkomt aan de kapitalistische ratrace. Filosoof Lieke Knijnenburg worstelt hier al sinds haar studie mee. De productiviteitsfetisj leert dat hard werken beter is dan ontspannen, dat onze waarde als mens afhangt van onze productiviteit en dat we altijd meer kunnen doen. Ver buiten de werksfeer (bijvoorbeeld in het domein van relaties) verdringt dit ideaal andere ideeën over ...

Wil jij niet ook iets zeggen, was me gevraagd. Maar ik kon het niet. Het enige wat ik had kunnen zeggen was: je hebt het ons heel moeilijk gemaakt, maar we hielden toch van je. Dat kan niet, zei de vriendin die de uitvaart leidde, dan kun je maar beter niets zeggen. De woorden komen nu pas, nu een jaar verstreken is. Beladen huis is het relaas van een vrouw na het overlijden van haar man. Na zijn dood dringt tot haar door dat hun huis overwoekerd is geraakt met spullen en zwaarmoedigheid. Ter...

In Europa kent bijna niemand hem. Toch hoort Harry Hopkins bij de handvol mensen die bepalend waren voor het lot van ons continent en van ons land. Hopkins was een voormalige welzijnswerker in de armste buurten van New York. Uiteindelijk werd hij de rechterhand van president Roosevelt, raakte bevriend met Churchill en onderhandelde met Stalin. Hij werd de stuwende kracht achter de New Deal en, na 1940, achter het geallieerde bondgenootschap dat uiteindelijk nazi-Duitsland op de knieën kr...