Hoe komt het dat we onszelf ondergeschikt maken aan de omstandigheden? Of om het met Spinoza te zeggen: hoe komt het dat ‘mensen vechten voor hun knechting als vechten ze voor hun redding’? Die vraag moet telkens opnieuw worden gesteld, en des te meer in tijden van crisis en onzekerheid. Het antwoord moet zijn: het is narcisme, als maatschappelijke eis aan ieder individu. Je moet meer worden dan je bent, je moet samenvallen met je ideaal. Maar wat betekent het voor de samenleving als dat ...

Vrij, tolerant, verlicht en gematigd. Al sinds de zeventiende eeuw zien Nederlanders zichzelf bij voorkeur als ondernemend en nuchter. Vrije burgers die zichzelf en een ander niet snel op een voetstuk plaatsen. In Uitverkoren leggen Janneke Stegeman en Saskia Pieterse dit chronisch positieve zelfbeeld op de snijtafel. Waar komt het beeld vandaan en vooral: hoe valt het te rijmen met vier eeuwen koloniale overheersing?

Janneke Stegeman en Saskia Pieterse verbinden in Uitverkoren op een verrasse...

Als Medusa in de spiegel kijkt, wat ziet ze dan? Ooit was ze een monster, tegenwoordig een krachtig symbool voor het overleven van seksueel geweld. De tovenares Circe figureerde eeuwenlang als gevaarlijke heks in de marges van de Odyssee. Nu is ze een sterke vrouw met een back story en een eigen stem. En Achilles is niet langer alleen de grootste Homerische held, hij is ook gay en trans.

De laatste jaren is er een enorme kentering gekomen in hoe mythische figuren gepresenteerd worden: populai...

Ilja Leonard Pfeijffer schreef een briljante roman over een omstreden historische figuur die leefde in een voor Europa belangrijk tijdsgewricht. De democratie zou overwinnen, maar niet zonder slag of stoot. Dat verhaal is een unieke reis door de tijd naar de wereld van bijna tweeënhalf millennium geleden, toen de nog prille democratie in verval begon te raken. De vraag is in hoeverre Alkibiades daaraan (mede)schuldig was. Was hij de eerste populist? Heeft hij de democratie ontmanteld – of ...

Diodoros, een op Sicilië geboren Griek, begon in de eerste eeuw voor Christus aan een immens project: een wereldgeschiedenis schrijven van het begin van de wereld tot aan zijn eigen tijd. Dat kostte hem dertig jaar van zijn leven en leverde veertig boeken op. Uit de vijftien die daarvan zijn overgeleverd heeft classicus John Nagelkerken er vier gekozen voor deze vertaling. Een boek over Egypte, waar Diodoros enige jaren geleefd en rondgereisd heeft, en drie boeken over de Griekse wereld in d...

Op 13 mei 2019 is het vierhonderd jaar geleden dat Johan van Oldenbarnevelt op het schavot stierf. Tot aan zijn dood was hij landsadvocaat van de Staten van Holland, maar feitelijk was hij machtiger. Terwijl stadhouder Maurits van Oranje militaire successen aaneenreeg, dirigeerde Van Oldenbarnevelt de politiek. Na 1600 liepen de spanningen op.

Tijdens het Twaalfjarig Bestand (1609-1621) schoof Maurits zijn rivaal terzijde: Van Oldenbarnevelt werd gearresteerd en wegens hoogverraad ter dood ve...

De boekenkist waarin Hugo de Groot (Grotius, 1583-1645) uit Loevestein ontsnapte is spoorloos verdwenen. Dat geldt niet voor zijn intellectuele nalatenschap. Hij was historicus, Neolatijns dichter, briefschrijver, polemist, propagandist, theoloog, vredesapostel en, niet te vergeten, familieman.

Gedurende zijn loopbaan hoopte het beschreven papier zich op. Veel ging verloren, maar het restant voedt nog steeds een internationale discussie. Deze beknopte biografie benut zijn ongeveer 7500 bewaa...

De Romeinse wereld was er vooral een van mannen. Het rijk besturen, legers leiden, wegen en aquaducten bouwen: mannenzaken. Ook in de Romeinse literatuur komen vrouwen er vaak bekaaid vanaf. Maar er zijn gelukkig uitzonderingen. In de correspondentie van Plinius de Jongere (ca. 62-ca. 113), een vriend en tijdgenoot van keizer Trajanus, staan vrouwen centraal.

Plinius onderhoudt vriendschappen en zakelijke relaties met rijke vrouwen. Ook schrijft hij geregeld aan vrouwelijke familieleden. Heel...

Het gymnasium bestaat sinds 1876 en was lang de enige weg naar alle universiteiten. Zo werd het de eliteschool van Nederland. De gymnasiale cultuur heeft vele decennia doorstaan en bloeit nog altijd.

Gymnasiasten kunnen zingen in het Latijn, weten wat ceterum censeo betekent en wanneer Caesar werd vermoord. De exclusiviteit en kennis van sociale codes leidden tot een hoogopgeleide klasse met een gevoel van wederzijdse herkenning.

Wat bepaalt de wonderlijke aantrekkingskracht van die geheimtaa...

Wie aan Romeinse vrouwen denkt, denkt aan Vestaalse maagden, trouwe echtgenotes, gevierde minnaressen of machtsbeluste keizerinnen: de vrouwen van Rome zoals we die kennen uit de antieke literatuur. Gezien door de ogen van mannen uit de elite. Maar hoe zat het met de talloze inwoonsters van andere Romeinse steden? Welke rol speelden zij in het stedelijk leven van Italië en de provincies van het uitgestrekte Romeinse rijk?

Specialiste Emily Hemelrijk neemt de lezer mee in een zoektocht naar ...