Johan Rudolf Thorbecke (1798-1872) geldt als architect van de grondwet, de Nederlandse staatsinrichting en de parlementaire democratie. Hij wordt nog steeds aangeroepen in actuele politieke kwesties. Hij is de enige Nederlandse politicus met standbeelden in drie verschillende steden.

Wie was Thorbecke? Als halve Duitser en lutheraan uit een berooide Zwolse familie maakte hij in zijn eerste vijftig jaar een wetenschappelijke carrière, als classicus, filosoof, historicus en jurist.

Pas daarna ...

Wat gebeurde er nadat Napoleon in 1815 definitief was verslagen? Hoe kwam het Europese continent tot bedaren? Na 25 jaar van oorlog en chaos verlangde de bevolking naar rust en veiligheid. Een nieuwe Europese Verdedigingsgemeenschap (een NAVO avant la lettre) zou daarvoor gaan zorgen, met de hertog van Wellington als ster, die op zijn beurt werd omringd door talloze ondergeschikte, tegenstribbelende en behulpzame officieren, juristen, spionnen en ander veiligheidsvolk. Met behulp van allerlei...

November 1943. Franci de Munck-Siffels verricht illegale koeriersdiensten en verbergt een Joods jongetje in haar huis. Maar wanneer ze ontdekt dat haar man een relatie heeft met haar zus, geeft ze de Sicherheitsdienst het onderduikadres van haar wederhelft. Uit het liefdesdrama ontstaat een meedogenloze jacht op het verzet. De 23-jarige, verleidelijke Franci ontpopt zich daarbij als een hondsbrutale infiltrante. Ze verraadt ruim honderdvijftig verzetsmensen en Joden. Tientallen arrestanten be...

'Les rivières sont des chemins qui marchent et qui portent où l'on veut aller', schreef de Franse filosoof en wiskundige Pascal. Zijn Britse tijdgenoot, 'the water poet' John Taylor beschreef ze als the 'cherishing veines of the body of every Countrey, Kingdome, and Nation'. Het zijn slechts enkele citaten die het aanzienlijk belang weergeven dat internationale rivieren en het gebruik ervan voor transportdoeleinden in de politieke en economische geschiedenis van Europa hebben gespeeld en to...

Wiskunde schijnt voor velen op zichzelf al luguber, maar hier gaat het over verhalen waarin een verwijzing zit naar wiskunde en schedels, moorden of WOII. Het woord wiskunde staat in de titel tussen aanhalingstekens, niet alleen omdat de vermelde wiskunde voor diehardmathematici geen ‘echte’ wiskunde is, maar ook omdat ze in de besproken voorbeelden al eens fout wordt toegepast.

Elk van de hoofdstukken is, op aanpassingen en uitbreidingen na, gebaseerd op een artikel dat voorheen verschee...

Wat waren de oorzaken van de neergang en implosie van het Romeinse Rijk? Dat vragen historici zich al eeuwen af. Achter die schijnbaar koele vraag schuilt een angstige vraag: zou het ons ook kunnen overkomen? Regelmatig duiken er beschouwingen op waarin de trage, relatieve aftakeling van de Amerikaanse mondiale dominantie wordt vergeleken met de ondergang van Rome. Het Romeinse Rijk domineerde eeuwenlang het grootste deel van de toen bekende wereld. De Romeinse militaire machine leek onoverwi...

Schrijnend actueel en met een hoofdstuk over de oorlog in Oekraïne

Wat is Rusland? Wie zijn de Russen? Van het agrarische begin in het eerste millennium tot de volgende perioden van monarchie, totalitarisme, perestrojka en autocratie hebben ideologieën, mythes en belangrijke gebeurtenissen de Russische geschiedenis en identiteit gevormd.

Historicus en groot Ruslandkenner Orlando Figes beschrijft hoe die nationale identiteit voor politieke doeleinden zijn ingezet; van Vladimir de Grote tot ...

Het Nederlandse militair optreden in Nederlands-Indië kort na de Tweede Wereldoorlog was een koloniale oorlog. Op klompen door de dessa vertelt wat die oorlog betekende voor de mannen die het vuile werk moesten doen. Een enkeling vindt nog altijd dat het goed is geweest, maar de meeste jongens hebben hun trauma’s nooit verwerkt. Letterlijk op klompen banjerden ze door de dessa – ze hadden geen idee wat hun te wachten stond: guerrilla, executies, oorlog dus, terwijl ze die in Nederland ne...

Lodewijk xiv van Frankrijk, bijgenaamd de ‘Zonnekoning’, droomde ervan de machtigste vorst van zijn tijd te worden. Maar hij stuitte op een taaie prins, de jonge Willem iii van Oranje. Lodewijk was een aantrekkelijke verschijning. Willem had een bochel en was berucht om zijn nukkigheid. Lodewijk heerste over het machtigste rijk van Europa, Willem was stadhouder van een landje dat tienmaal zo klein was. In de loop van hun leven ontwikkelde zich tussen deze twee contras terende persoonlijkh...

In dit nummer van Scheepshistorie staan de volgende artikelen:

Geuzen in de zeegaten

In 1570 sloten drie watergeuzenkapiteins een overeenkomst om samen op te trekken in de onderneming waarvoor Willem van Oranje hen opdracht had gegeven. Het doel was de Spaanse overheersers optimaal schade toe te brengen. Al in 1570 hadden de watergeuzen hun eerste grote slag geslagen op het Vlie. Dat was het gebied waar de aanvoer van goederen naar Amsterdam met regelmaat passeerde. De ondernemingen van de ge...