Wat is geschiedenis? Wat verstaan we onder het verleden en waarom ‘trekt’ dit verleden zo, dat duizenden mensen historische films bekijken of musea bezoeken? Als archeologische themaparken en genealogische onderzoekscentra elke week weer vol zitten, wat voor soort belangstelling voor het verleden spreekt daar dan uit? En hoe verhoudt deze ‘populaire’ historische cultuur zich tot de ‘wetenschappelijke’ geschiedbeoefening van academische historici?

Als het verleden trekt is een toeg...

Wat hebben de klimaatcrisis, kunstmatige intelligentie, pandemieën, genetische modificatie en kernenergie met elkaar gemeen? Het zijn allemaal voorbeelden van het feit dat menselijk handelen een steeds grotere impact heeft op een steeds langere termijn, met mogelijk onomkeerbare en desastreuze gevolgen. Maar terwijl toekomstgerichte politiek harder nodig is dan ooit, raakt onze democratie juist steeds meer in de greep van de waan van de dag en de korte termijn. We schuiven problemen vooruit,...

Op 19 januari 1942 werd het Nederlandse koopvaardijschip Van Imhoff voor de kust van Sumatra gebombardeerd door een Japans vliegtuig, waarna het in de golven verdween. Aan boord bevonden zich bijna vijfhonderd in Nederlands-Indie woonachtige Duitse mannen die aan het begin van de oorlog door de Nederlandse koloniale overheid waren geïnterneerd. De bewakers en de bemanning van de Van Imhoff brachten zichzelf in veiligheid, zonder zich te bekommeren om de in het ruim opgesloten Duitsers. 4...

In De marktconforme verzorgingsstaat onthult Naomi Woltring de diepgaande transformatie van de Nederlandse verzorgingsstaat onder de invloed van neoliberale ideeën. Dit baanbrekende boek biedt een ongeëvenaarde analyse van de beleidsmatige, sociale en economische verschuivingen die Nederland tussen 1989 en 2008 onderging. Woltring duikt in de complexe interacties tussen politieke ideologieën, beleidsvorming en de dagelijkse realiteit van de verzorgingsstaat. Naarmate neoliberale ideeën te...

De eerste decennia van de twintigste eeuw bestonden er nog grote regionale en sociale verschillen in de viering van het Sinterklaasfeest. Pakjesavond was een stedelijk verschijnsel dat op het platteland nauwelijks voorkwam. In dorpen werd wel een schoen of klomp gezet met iets voor het paard, maar alleen in burgerlijke kringen was het pakjesavond en verscheen de Sint ook zelf. Scholen gebruikten Sinterklaas als steun bij de opvoeding en ontleenden er prestige aan.

Daarnaast bood de nieuwe vie...

Dit is het bijzondere verhaal van de achttiende-eeuwse Parijse salon van Baron Thiry d’Holbach, waar de grootste geesten van die eeuw – Diderot, Hume, Rousseau – samenkwamen. De radicale filosofie die tussen 1750 en 1770 in deze salon tot bloei kwam, is van historisch belang geweest voor de ontwikkeling van het sceptische moderne

denken. Het huis van d’Holbach was een waar internationaal epicentrum van intellectuele moed en revolutionaire

ideeën in een tijd waarin openlijke twijfel a...

Stel je voor dat je de jaren 1900 tot 1914 zou bezien zonder de

schaduw die de gruwelijke gebeurtenissen van de

twintigste eeuw daarover geworpen hebben.

Stel je voor dat je niets wist van de Somme, van Stalingrad, Auschwitz,

Hiroshima, dat de toekomst nog open

en oningevuld zou zijn.

Zo beschrijft Blom die veertien jaren: zoals ze beleefd zijn in al hun

complexiteit en tegenstrijdigheid en met de bijbehorende hoop en

vrees. Hoe zag Frankrijk eruit in 1900, ten tijde van de Wereldtentoonstell...

Door grote uitvindingen in en innovatie van de landbouw is de productie van voedsel gigantisch gegroeid. Razendsnelle ontwikkelingen hebben ervoor gezorgd dat de levensverwachting van miljarden mensen binnen een tijdsbestek van enkele decennia overal ter wereld sterk is toegenomen. Tegelijkertijd heeft technologische vooruitgang eraan bijgedragen dat de mens zowél zijn medemens als de aarde uitbuit.

In De brandende aarde brengt historicus Sunil Amrith de geschiedenissen samen van klimaat en ...

Op 13 november 1918 maakte een salvo in de Amsterdamse Sarphatistraat een abrupt einde aan de (angst)droom van een rode revolutie. Na vier jaar bloedvergieten was die week de Eerste Wereldoorlog ten einde gekomen. Muitende militairen en stakende arbeiders gingen de straat op in Berlijn, Wenen en Boedapest, zoals ze dat in het voorgaande jaar in Sint-Petersburg en Moskou ook hadden gedaan. Nederland beleefde in november 1918 spannende dagen. Deze episode wordt gewoonlijk samengevat als ‘Troe...