Worden wij de eerste soort op aarde die zijn eigen evolutionaire opvolger gaat scheppen?

Recente ontwikkelingen in de biotechnologie, neurowetenschappen en robotica hebben een diepe impact op ons zelfbegrip en dagelijks leven. Wat te denken van genetisch gemodificeerde baby’s? Of van dwarslaesiepatiënten die een computer kunnen aansturen met hun gedachten? Of van androïde robots die werken als prostituees, zoals in de sciencefictionserie Real Humans? Wie we zijn en wat ...

Uit de politieke filosofie van Claude Lefort blijkt overtuigend dat de kwetsbaarheid van de democratie juist ook haar kracht is. Voor democratie is het essentieel dat de ‘plaats van de macht’ alleen tijdelijk bezet is, anders ligt het totalitarisme op de loer. In de huidige geopolitieke constellatie is het werk van Claude Lefort over relevanter dan ooit.

Voor deze bundel selecteerden vertalers Pol van de Wiel en Bart Verheijen samen met Donald Loose Leforts belangrijkste werken over democ...

De Nederlandse samenleving verwacht van haar militairen dat zij op moreel verantwoorde wijze handelen. Dat is een terechte verwachting die tegelijk niet zo vanzelfsprekend en eenduidig is als het klinkt. De huidige militaire praktijk laat zien dat politieke opdrachten, sociale en culturele contexten, innovatieve technologieën en organisatiestructuren de militair in zijn of haar concrete situatie voor vragen en dilemma’s plaatst die ingrijpende consequenties kunnen hebben voor alle betrokke...

In Van Aristoteles tot algoritme behandelt Guido van der Knaap de (on)mogelijkheden van kunstmatige intelligentie tegen de achtergrond van de filosofische traditie.

Kunstmatige intelligentie is grotendeels het domein van technici en programmeurs en van grote bedrijven als Google. Ze wordt gebruikt in praktische toepassingen als gezichtsherkenning, vertaalmachines en schakende computers. Maar met de opkomst van kunstmatige intelligentie rijzen er ook fundamentele vragen. Kan een machine zonde...

Economie is een samenspel van mensen die vanuit hun eigenbelang handelen. Deze klassiek geworden opvatting geniet nog altijd populariteit. Toch heeft de economie niet altijd in het teken van eigenbelang gestaan. In de oudheid en middeleeuwen prevaleerde het beeld van de mens als een deugdzaam en op samenleven gericht wezen. Pas in de moderne tijd ontwikkelde zich een idee van economisch individualisme en verlicht eigenbelang.

In deze familiegeschiedenis van de homo economicus onderzoekt Joost...

In zijn beroemde studie over de kapitalistische samen­leving noemt Herbert Marcuse de moderne mens ‘een­dimensionaal’. Massamedia, reclame en management­denken scheppen een individu dat in de ban is van ‘valse verlangens’ naar goederen en bezit. Consumentisme heeft grote maatschappelijke gevolgen: het kritisch bewustzijn wordt lamgelegd, niemand droomt nog van een nieuwe wereld, maar van een nieuwe koelkast.Marcuse pleit voor de ‘grote weigering’: door zich bewust te worden van...

Een korte, heldere beschrijving van bewustzijn is

vrijwel onmogelijk te geven, maar we weten allemaal

hoe het ‘voelt’ om ons ergens van bewust te zijn. Hersenwetenschappers

en filosofen proberen dit raadsel

te ontrafelen door uit te zoeken hoe het bewustzijn

werkt en wat het precies doet.

Dit Elementaire Deeltje geeft een actueel overzicht

van de belangrijkste overwegingen, argumenten,

theorieën en experimenten over het bewustzijn. Kunnen

we ooit begrijpen hoe uit elektrische activiteit in

de grijze cellen van ons brein een rijke binnenwere...

Hannah Arendt (1906-1975) neemt in de geschiede­nis van de filosofie een unieke plaats in. Ze heeft de filosofie verrijkt met een nieuwe kijk op zowel het actieve als het contemplatieve leven en met een politieke theorie die draait om pluralisme en het vermogen om opnieuw te beginnen. Haar analyses over het totalitarisme, antisemitisme en het kwaad zijn in hun invloed haast ongeëvenaard.Op basis van haar belangrijkste werken en essays biedt dit Elementaire Deeltje een ingang in Arendts veel...

Het magnum opus van Jos Kessels, grondlegger van de praktische filosofie in Nederland

Socrates, de aartsvader van de westerse filosofie, was in zijn gesprekken altijd op zoek naar een idee, een juist beeld van wat ‘goed leven’ en ‘in vorm zijn’ inhouden. Zijn oproep tot grondige reflectie is vandaag de dag nog net zo actueel als 2500 jaar geleden. In tijden van diversiteit en fragmentatie is het urgenter dan ooit het filosofische gesprek zijn rol in de samenlevi...