In het Westen zijn wij sterk aan het liberale idee van een vrij, zelfstandig en op de toekomst gericht individu gehecht. Het droeg ontegenzeggelijk aan het ontstaan van een innovatieve en welvarende samenleving bij. Maar het bracht ook de problemen voort waarmee wij dezer dagen worstelen. Daarom vraagt menigeen zich af of het liberale mensbeeld filosofisch en wetenschappelijke bezien nog houdbaar is. Deze afscheidsrede verwoordt een alternatieve visie op het menselijk bestaan waarbij resonant...

‘De menselijke beschaving behoeft voor haar voortbestaan niet meer te doen dan het zorgvuldig beheren van de natuurlijke koolstofcyclus.’

Met films als Cléo de 5 à 7 en documentaires zoals Daguerréotypes of Les Glaneurs et la Glaneuse gaf Agnès Varda (1928-2019) een stem aan gemarginaliseerde groepen in de maatschappij en zette ze zich in voor de positie van vrouwen in Frankrijk. Door regisseren te mengen met kunst en literatuur kon ze het feminisme verlossen van de theorie en overzetten naar ervaring.

Hanne Schelstraete, Katrien Schaubroeck, Johannes De Breuker en Aurélie Debaene belichten de belangrijkste thema’s van h...

Laozi, China’s ‘oude meester’, is misschien wel ‘s werelds meest gelezen denker. De aan hem toegeschreven Daodejing (‘Boek van weg en werking’) beslaat slechts 81 aforismen, maar hun invloed is onverminderd groot.

Diep als de aforismen zijn, laat de Daodejing zich niet zomaar doorgronden. In De essentie van Laozi laat Carlo Hover zien dat we ze op verschillende manieren kunnen lezen: als een recept voor zelfontwikkeling, als een militaire overlevingsstrategie of als praktische mac...

‘Sterven is doodeenvoudig. Iedereen kan het’, de neerslag van de twee gesprekken die Wim Brands voerde met de toenmalige Denker des Vaderlands René Gude, beleefde vele herdrukken en kent veel dankbare lezers. Juist als de dood voor de deur staat, blijken filosofische vaardigheden handig om de gemoedsrust te bewaren.

Nu verschijnt dit unieke gesprek van twee vrienden over de naderende dood en de waarde van het leven in het Engels. Zo kunnen ook niet-Nederlandssprekenden een hart onder de ...

Algoritmen die medische diagnoses stellen, onze politieke voorkeur bepalen, en ons wijzen op onze eigen tekortkomingen: wat eens sciencefiction was, is werkelijkheid geworden. Hoe blijft de mens toch zelf verantwoordelijk in deze nieuwe werkelijkheid? Hoe verandert kunstmatige intelligentie, KI, ons zelfbeeld? En welke rol zou KI in ons leven mogen spelen?

In IK, KI verkent een team van wetenschappers de kracht en de keerzijden van KI. Ze belichten de impact van KI op het milieu en gaan in op...

Een veelgehoorde kreet is dat actiegroepen geweldloos moeten zijn. Maar waar komt die eis vandaan? Wat betekenen geweld en geweldloosheid? Wie zijn er gebaat bij zo’n strikt onderscheid? En is het überhaupt mogelijk geweldloos te leven?

In Staatsgevaarlijk deelt Harriët Bergman ervaringen en inzichten over activisme en geweld(loosheid). Ze koppelt persoonlijke reflecties aan de ideeën van een waaier aan filosofen. Van de klimaatbeweging tot de woonstrijd, van predikers van geweldloosheid...

In de ‘Hal van de acht wijzen’ in de Sankeientuin (Yokohama, Japan) staan de standbeelden van grote leraren van de mensheid: Boeddha, Confucius, Jezus en enkele Zenleraren. Onder hen is ook het beeld van Socrates. Voor Kenzo Adachi, die de hal bouwde, was Socrates vooral een spirituele leider, een levensgids, een voorbeeld van deugd, wijsheid en geluk.

Bij welke filosofische traditie je ook te rade gaat, overal kom je Socrates tegen. Sommigen noemen hem de vader van de filosofie, anderen ...

‘Socratic Design stelt de fundamentele vragen: Welke wereld houd je voor mogelijk? Wat is je mensbeeld? Waar optimaliseer je voor? Humberto Schwab heeft me geleerd vooronderstellingen bloot te leggen, een gezamenlijke taal te ontwikkelen en van daaruit aan complexe vraagstukken te werken.’

- Marleen Stikker (Waag Society)

Zijn we dom? Hoe kan het dat we smart houses, smart acties, smart cars, smartphones en smart cities hebben ontwikkeld, maar dat we zelf niet smart denken, ondanks al onz...

Tijdens de eerste bijeenkomst van een cursus over hedendaagse filosofie vertellen de deelnemers waarom ze meedoen. Enkele aanwezigen geven aan dat de belangrijkste reden is dat ze worstelen met de zin van het leven. De rol van de kerk is uitgespeeld, God is dood, legt een vrouw van begin dertig uit. In een adem door noemt ze dat wetenschap de wereld nu eenmaal onttovert en ons leven zinloos maakt. Verschillende anderen haken aan.

Daar is ze weer, denkt filosoof Nanda van Bodegraven, de gedach...