In De ondergang van het Avondland, in twee delen verschenen in 1918 en 1922, schetst Oswald Spengler een meeslepend panorama van de menselijke geschiedenis. Hij laat zien hoe culturen opkomen en vergaan, in een proces dat vergelijkbaar is met het komen en gaan van de seizoenen. Op basis van een analyse van acht grote culturen ontwikkelt Spengler een methode die hem in staat stelt het heden te duiden als een tijd van cultureel verval en voorspellingen te doen over de toekomst van onze westerse...

De geschiedenis van de filosofie in Nederland blijkt een spiegel: welke ideeën kregen ruimte, en welke juist niet? En wat zegt dat over wie wij wilden zijn? Geen land van grote woorden biedt een originele kennismaking met een verrassend rijke traditie.

In Geen land van grote woorden biedt Ronald van Raak een levendige kennismaking met een Nederlandse denktraditie van meer dan duizend jaar. Met filosofen die werden vereerd of verguisd, maar stuk voor stuk hun stempel drukten op het denken...

Prikkelend en troostrijk essay over samenleven in een tijd van afstand

Wat betekent solidariteit in een tijd waarin iedereen over verbinding spreekt, maar we ons zelden werkelijk verbonden voelen? In Solidariteit. Een kleine filosofie onderzoekt René ten Bos hoe dit ooit revolutionaire begrip veranderde in een leeg moreel cliché. Met zijn kenmerkende mix van filosofie, literatuur en verbeelding laat hij zien dat ware solidariteit niet in regels of beleid schuilt, maar in het bes...

Van wie is de democratische rechtstaat en heeft deze een politieke kleur? Dat is de vraag die Paul Frissen, auteur van De integrale staat (2023, inmiddels vierde druk), wil beantwoorden. De extreme kanten van het spectrum claimen beide eigendom en kleur. Populistisch rechts wil dat de democratie linkse instituties ondermijnt. Activistisch links zet de rechtstaat in om rechtse meerderheden met een beroep op mensenrechten te blokkeren. Beide zijn revolutionair; beide bedrijven identiteitspoliti...

Ludwig Wittgenstein heeft bij leven niet meer dan een boek gepubliceerd: de Tractatus, in 1922. Maar daarna hield hij niet op met schrijven: tot zijn overlijden in 1951 is hij zijn filosofische gedachten blijven optekenen in notitieboekjes. Dit werk is postuum in tientallen edities uitgegeven, vaak geordend naar onderwerp. Wie zich verdiept in deze notities, merkt dat iedere opdeling in thema’s kunstmatig is en een voorlopig karakter heeft.

Zeker weten breekt met die thematische ordenin...

Wat betekent het als een samenleving in crisis verkeert? Welke rol hebben individuele denkers, maatschappelijke bewegingen en politieke partijen daarbij? Hoe valt de opkomst van charismatische eenlingen te verklaren? En is er ook een uitweg uit de crisis?

De Italiaanse marxist Antonio Gramsci (1891-1937) was de belangrijkste stem van verzet tijdens het Italiaanse fascisme van een eeuw geleden. Het regime van Benito Mussolini probeerde hem monddood te maken en zette hem jarenlang achter de tra...

Na een beginperiode waarin Nietzsche zich onder invloed van Wagner liet bedwelmen door romantiek en idealisme, volgde in 1878 de ontnuchtering. Nietzsche brak met Wagner en ontpopte zich als vrijdenker. Zijn leven stond voortaan in het teken van de verlichting. Hij koos Dageraad als titel voor het boek waarin hij Wagner de deur uit zette (1881). ‘Dageraad’ was een metafoor voor de verlichting.

Dageraad vormt het begin van Nietzsches levenslange gevecht tegen zedenmeesters. In navo...

Wat kan je troosten? Is je verlangen gevaarlijk? Waarvoor kun je dankbaar zijn? In een moedige zoektocht naar zelfkennis leidt Tinneke Beeckman de lezer langs de grootste geesten uit de filosofie en wereldliteratuur: van Socrates, Hannah Arendt en Albert Camus tot Marcel Proust en Virginia Woolf. Vertrekkend vanuit persoonlijke vragen ontdekt ze hoe hun ideeën je blik op jezelf en het leven kunnen verrijken. Beeckman wekt klassieke denkers tot leven en laat overtuigend zien hoe de filoso...

Filosofische verkenning van vrouwen die zich vermomden, overdreven, logen of verhalen vertelden – en daarmee de wereld en zichzelf herschreven

Van de (fictieve) pausin Johanna en de Comtesse de la Motte tot Elisabeth Holmes, Anna Delvey en Rachel Dolezal – vrouwelijkem bedriegers hebben iets onmiskenbaar fascinerends: een raadselachtige mix van manipulatie en overtuiging, van maskerade en charisma. In Maskerade gebruikt Aline D’Haese deze mysterieuze figuren als invalshoek o...