‘Of wij hoog of laag springen, wij Nederlanders zijn allen burgerlijk,’ zei Johan Huizinga. Volgens deze historicus gold dat ook voor de filosofen in ons land. Zelfs voor Erasmus, die de machthebbers in zijn tijd flink tegen de schenen schopte. Het gold zelfs voor Spinoza, wiens filosofie in ons land eeuwenlang is verketterd. Het kan best dat wij allen burgerlijk zijn, maar dan toch van een bijzondere soort. In dit boek volg ik een aantal filosofen, van de eerste tekenen van eigenzinnig d...

Taal spreekt vanzelf, totdat je stilstaat bij de woorden en hun betekenissen. Dan begint het algauw te duizelen. Is je redenering wel te volgen? Hoe weet je of de ander begrijpt wat jij bedoelt? Weet je eigenlijk zelf wel wat je zegt? Wat maakt jouw uitspraken anders dan het geblaf van een hond of een wekker die afgaat?

Op dit soort vragen wil de taalfilosofie een antwoord geven. 'Als dan dus daarom' is een toegankelijke inleiding in de taalfilosofie die je leidt langs woorden en zinnen, verw...

Het populisme is wereldwijd in opkomst. Het speelt in op gevoelens van onvrede en onzekerheid, zelfs in een sociaal en economisch ongekend welvarende wereld. Voor veel mensen biedt het populisme een verleidelijk verhaal over nationale identiteit, soevereiniteit en het eigen volk. Moderne populisten buiten die onvrede uit. Maar wat maakt het populisme zo verleidelijk? En wat maakt het zo gevaarlijk? Wat is het populisme eigenlijk?

'De populistische verleiding' biedt een indringende analyse van...

In 1844 publiceerde Kierkegaard, alias Nicolaus Notabene, samen met 'Het begrip angst' een verzameling van acht voorwoorden tot onbestaande boeken, voorafgegaan door een voorwoord. In die voorwoorden richt de schrijver zijn pijlen hoofdzakelijk op de Deense cultuurpaus Johan Ludvig Heiberg. De Deense denker en cultuurcriticus Georg Brandes, tevens Kierkegaards eerste biograaf, beschouwt het boekje als "één van de leukste en geestigste onder alle kleine plagerige boeken die ooit in het Deens...

Onder redactie van Paul de Hert, Andreas Kinneging en Maarten Colette.

Thomas Hobbes (1588-1679) is een van de eerste en voornaamste intellectuele grondleggers van het moderne denken. Denkers die na hem komen, zoals Rousseau, Kant en Hegel, staan op zijn schouders, hoewel zijn werk volgens hen uiteindelijk tekortschiet. Hedendaagse filosofen en schrijvers wijzen Hobbes vaak resoluut af. Steen des aanstoots is Hobbes' belangrijkste boek, 'Leviathan' uit 1651. Daarin verkent Hobbes het spanning...

Hoe komt het dat Feuerbach, Nietzsche, Wittgenstein, Russell, Sartre of andere filosofische zwaargewichten er niet in geslaagd zijn God definitief uit de westerse wereld te vegen?

In 'Religieus atheïsme' bespreekt Erik Meganck twaalf invloedrijke (post)moderne filosofen die elk in meer of mindere mate ‘atheïst’ worden genoemd. Althans, dat leert de karikatuur die men in handboeken en inleidingen vindt. Meganck schoont dit beeld op en biedt aan de hand van hun visie op God en godsdienst...

Aan het begin van de twaalfde eeuw beginnen Heloïse en Abelard een heftige en berucht geworden verhouding. Zij is een ontwikkelde vrouw uit Parijs, hij de beroemdste filosoof van zijn tijd. Na de rampzalige afloop van hun affaire komen beiden in een klooster terecht, waar ze ruim twaalf jaar later op de geschiedenis terugblikken in een aangrijpende reeks brieven. Heloïse doet een emotioneel appel op Abelard, maar wanneer dat zinloos blijkt legt ze zichzelf het zwijgen op en verschuift ze de...

Vertaald en toegelicht door Charles Hupperts

Er is geen filosoof van de westerse wijsbegeerte geweest die zo gefascineerd was door het begrip eros (liefde) als Plato. Zijn denken is doordrongen van dit begrip. Twee dialogen hebben eros als thema, het Symposium en de Phaedrus. In beide werken is eros echter niet het enige thema. Het Symposium, misschien wel het meesterwerk van Plato, heeft ook de erotische en intellectuele houding van zijn leermeester Socrates als onderwerp en in de Phaedrus w...

Wij, mensen, zijn raadselachtige dieren. We lopen rechtop, we bedrijven de liefde het hele jaar door en we hebben praat voor tien. Niet dat we altijd zinnige dingen zeggen, want vaak weten we niet wat gezegd en spreken we toch. Dooddoeners heet zoiets. Ogenschijnlijk zijn ze nietszeggend, maar niets is minder waar. Dooddoeners zijn soms ook doordenkers. Jean Paul Van Bendegem en Ignaas Devisch gaan op zoek naar de diepere betekenis van 104 dooddoeners. Van ‘als we maar gezond zijn’ en ‘...

Wat is de weg, die in het taoïsme centraal staat, en waarom is het zo moeilijk er iets zinnigs over te zetten?

In vijftig eenvoudig toegelichte citaten uit de klassieke teksten van het taoïsme maken we kennis met de essentie van deze fascinerende en ondanks alles nog steeds springlevende levensbeschouwing.

Waarom is ‘niet-doen’ de beste manier om iets te doen? Wat is de plaats van de mens in de natuur en de kosmos? Waren de taoïsten de eerste ecologisten? Wat kunnen we leren van het wa...