In de late negentiende eeuw steeg de materiële welvaart spectaculair, en de mensen gingen anders kijken, ervaren en denken. Zo ontstond de nieuwe cultuur die tot op de dag van vandaag als de moderne wordt gezien. In de oude beschaving stond het streven naar 'het hogere' voorop, de hoogste waarden waren immaterieel, 'geestelijk'. De nieuwe cultuur kwam met andere, heel aardse waarden en normen. Die werden massaal omarmd, het eerst en vooral in de grote steden. Daar waren de spraakmakende wink...

Willem V was de eerste en tegelijk ook laatste stadhouder die vanaf zijn geboorte was voorbestemd tot eminent hoofd van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Terwijl zijn voorgangers hun positie en bevoegdheden hadden moeten bevechten, bevestigden de regenten hem in 1766 vrijwillig in de hoogste bestuurlijke en militaire ambten. Hij was daarmee in potentie de machtigste stadhouder uit de Nederlandse geschiedenis. Deze verwachting heeft hij niet kunnen waarmaken. Willem V is door tijdgenoten...

Lange tijd was ontwikkelingssamenwerking een thema waar in Nederland geen discussie over was. Van links tot rechts vond vrijwel iedereen dat het een goede zaak was arme landen te helpen zich te ontwikkelen. Die tijd is voorbij. In Opheffers keert Wim van den Doel terug naar de jaren waarin de Nederlandse ontwikkelingshulp vorm krijgt. Acht personen die hierbij een belangrijke rol speelden, van Egbert de Vries tot Theo Bot, worden geportretteerd in een boek dat verder de geschiedenis vertelt v...

Als boegbeeld van een wereldreligie met ca. 2,5 miljard volgelingen is de Bijbel het meest invloedrijke boek in onze cultuurgeschiedenis. Al eeuwenlang is de Bijbel een uiting van identiteiten en overtuigingen, maar ook een bron van verzet, verdeeldheid en geweld. Van de middeleeuwse kruistochten tot het kolonialisme en van de civil rights movement tot aan de samensmelting van religieuze tradities in Korea: de Bijbel is onlosmakelijk verbonden met de wereldgeschiedenis. Ook vandaag de dag bli...

Waarom produceren de boeren in Holland vooral zuivel en waarom is het Westland een kassengebied? Waarom is Groningen al sinds de Middeleeuwen veel groter dan Leeuwarden? Hoe is het economische succes van de regio Eindhoven te verklaren? Waarom is de haven van Rotterdam nu de belangrijkste van Europa, terwijl die van Amsterdam dat in de zeventiende eeuw was? Hoe weerstond Arnhem zijn eeuwige concurrent Nijmegen en andersom? Hoe kan het dat Maastricht op de lange termijn economisch beter meekwa...

Op 27 oktober 2025 is het 750 jaar geleden dat Amsterdam voor het eerst in een document is genoemd. Die dag staat centraal in Amsterdam, het water en de mensen, een dag die begon met bloed. Gabri van Tussenbroek en Ranjith Jayasena nemen de lezer in een uiterst toegankelijk verhaal mee naar de oevers van de Amstel in het jaar 1275. Amsterdam bestond op dat moment al langer. Maar wat was het voor plaats? Wat weten we over de mensen die er woonden en hoe hielden ze hun voeten droog? Waarom kreg...

De jaren zeventig van de vijftiende eeuw. Op een van de kastelen van het geslacht van Culemborg wordt Elisabeth geboren, de oudste dochter van heer Jasper en zijn vrouw Johanna. Culemborg is dan al geruime tijd op weg naar een gewichtige positie in het Bourgondische Rijk, een van de welvarendste gebieden van Europa. De familie heeft echter een groot probleem. Ze hebben alleen dochters en dat betekent het einde van de eeuwenoude dynastie.

Geen mannelijk nageslacht is de grootste ramp die een ho...

In 1510 arriveert de jonge bankier Pompejus Occo in Amsterdam met de opdracht de handel in het Oostzeegebied te intensiveren. Hij doet via de voormalige Amsterdamse herbergierster Sigbrit Willems goede zaken met de Deense koning Christiaan II, die Sigbrits dochter aanbidt. Sigbrit krijgt van hem alle macht gezien haar bestuurskunst en occulte kennis. Maar zijn moeder en dochter soms heksen?

In Amsterdam heerst verdeeldheid. Door zijn snelle groei kan de stad niet bogen op verenigende traditie...

Nederland is in de negentiende en twintigste eeuw het land van de vele kerken. En die hebben elk hun eigen opleidingen. Een van de bekendste is de Theologische Universiteit te Kampen, in 1854 gesticht door gereformeerde kerken. Deze school begint als een opleiding dwars tegen de culturele trend in. Ze staat vrij van het overige hoger onderwijs waar de overheid zorg voor draagt. Haar blik is gericht op de kerken die haar stichtten en bijna anderhalve eeuw geheel financierden. De universiteit i...

Nederland telt een achttal echte eilanden, of negen als ‘Rottum’ (Rottumeroog en Rottumerplaat) voor twee wordt gerekend. Daarnaast zijn er zeventien voormalige eilanden, waar de sfeer van vroeger nog voelbaar is. Jan Bank en Doeko Bosscher, fervente eilandliefhebbers, onderzoeken de geschiedenis van alle 25 (ooit) geheel door water omringde stukjes Nederland en peilen ook het heden. Wat is kenmerkend voor het ene of het andere eiland? Wat voor werk deden de inwoners, wat hield hen bezig,...