'Een verrukkelijk historisch werk.' – de Telegraaf

Waar Sandra Langereis’ gelauwerde biografie Erasmus: dwarsdenker ophield, begint De woordenaar, haar veelgeprezen en nu geheel geactualiseerde biografie van Christoffel Plantijn.

Christoffel Plantijn (1520-1589) was en is een fenomeen in de wereld van het boek. Op houten drukpersen in zijn proto-industriële werkplaats drukte hij een fenomenaal fonds, met tot op de dag van vandaag wereldberoemde uitgaven van de allergrootste literatuur ...

Op een dag arriveerde in Leiden een brief uit het Verre Oosten, die zijn bestemming had bereikt ondanks de uiterst summiere adressering: 'aan de heer Boerhaave, geneesheer in Europa'. Deze anekdote illustreert de faam van Herman Boerhaave en wie zijn naam opzoekt in Wikipedia krijgt dat verhaal nog altijd voorgeschoteld. Dit is misschien een mythe, maar het is wel een feit dat Boerhaave werd beschouwd als orakel en dat nog tot lang na zijn dood overal in de wereld zijn geneeskunde werd onderw...

Honderdduizenden Nederlandse mannen werden tijdens de Tweede Wereldoorlog gedwongen om in Duitsland te werken. Deze Arbeitseinsatz was een cruciale en nietsontziende manier om de oorlog gaande te houden. De meesten zwegen later over wat ze er hadden meegemaakt. Het is nog altijd een onderbelicht hoofdstuk in de Nederlandse oorlogsgeschiedenis.

Ook de vader van Tim Overdiek was zo’n dwangarbeider. Ook hij weigerde tot zijn dood over zijn tijd in Duitsland te praten. Het was traumatisch gewee...

Jaren geleden vond documentairemaker Willy Lindwer bij het oud papier een bundel met tweehonderd brieven, die afkomstig bleken van vervolgde Joden uit Duitsland, Oostenrijk en Tsjechoslowakije. Ze smeekten de Joodse gemeente in Amsterdam massaal om ze een uitweg te bieden, maar die kon niets voor ze betekenen. De landsgrenzen sloten zich eind jaren dertig meer en meer voor de Joden van Europa. De brieven schetsen een hartverscheurend beeld van hun levensbedreigende omstandigheden.

Historica ...

Toen Kees Sietsma in maart 1945 werd geboren, waren drie van zijn broers, die in het verzet hadden gezeten, opgepakt door de Duitsers. Ze hadden gestaakt en joden en piloten geholpen. Niemand wist hoe het met ze ging en of ze nog leefden. Zijn ouders besloten hun jongste kind te vernoemen naar zijn broers, in volgorde van hun arrestaties. En naar zijn oom Kees, een predikant die zich tegen het nationaalsocialisme had uitgesproken en van wie toen al bekend was dat hij was bezweken in Dachau.

V...

De grote verkiezingswinst van Geert Wilders, de groei van extreemrechts in andere Europese landen, de mogelijke terugkeer van Donald Trump: personen en partijen die het niet zo nauw nemen met de rechtsstaat hebben de wind in de zeilen. Onze democratie wordt in toenemende mate bedreigd, wat herinneringen oproept aan de vorige eeuw. Want nog niet eens zo heel lang geleden zagen onze voorouders hun regeringen zwichten voor fascisme, nazisme en communisme. Ook zij vertrouwden erop dat de rechtsta...

Na de oorlog kende iedereen de ‘rode jonker’ Marinus van der Goes van Naters (1900-2005). Maar zijn broer, de nationaalsocialist Willem (1897-1944), was vergeten.

Marinus werd als antifascistisch Kamerlid voor de SDAP tijdens de oorlog gegijzeld door de Duitse bezetter. Na de bevrijding werd hij de eerste fractievoorzitter van de in 1946 opgerichte PvdA. Zijn broer Willem was een prominente NSB’er en Hitler-aanhanger. Hij kwam als officier bij de Duitse Wehrmacht onder mysterieuze omst...

Duizend jaar lang werden de zeven hoofdzonden beschouwd als het periodiek systeem van de geest. Elke daad, emotie of droom kon worden teruggebracht tot deze hoofdpatronen: trots, afgunst, woede, luiheid, hebzucht, gulzigheid en lust. En door te ontdekken welke unieke combinatie daarvan jouw identiteit vormde, al dan niet met behulp van middeleeuwse literatuur of een priester, kon je werken aan je tekortkomingen en je problemen oplossen.

Maar vanaf de renaissance verloren de hoofdzonden hun fu...

Wie aan het oude Rome denkt, denkt al gauw aan de gladiatoren. Al eeuwen spreken deze vechters op leven en dood tot onze verbeelding, op school, in de literatuur, in films. Even fascinerend als afschrikwekkend vormen ze een vast ijkpunt in onze beeldvorming over de Romeinen.

Maar hoe leefde en stierf een gladiator echt, en welke plek nam hij in binnen de Romeinse wereld? In Zij die gaan sterven gaat Harry Sidebottom terug naar de originele bronnen en laat zien dat de gladiator ook in zijn eig...

Wat lang onvoorstelbaar leek, dreigt nu toch weer te gebeuren: oorlog in Europa. Kan de mens dan toch geen weerstand bieden aan zijn gewelddadige natuur? Was de lange vrede sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog niet meer dan een gelukkig intermezzo? Waar komt het geweld dat wij elkaar telkens opnieuw aandoen eigenlijk vandaan?

In hun zoektocht naar de wortels van geweld combineerden bestsellerauteurs Harald Meller, Kai Michel en Carel van Schaik de nieuwste inzichten uit de archeologie e...