‘Hallucineren speelt een grote rol in mijn schrijven. De staat waarin ik me gedurende het schrijven bevind, is op de keper beschouwd abnormaal.’ Aldus Friederike Mayröcker, geboren en gestorven in Wenen (1924-2021), vermaard, vereerd en gezegend met een onnavolgbaar taal- en levensgevoel. Ze las veel, maakte op allerlei blaadjes notities, monteerde wat ze oppikte of, zoals ze dat zelf noemde: wat ‘haar aansprong’. Schrijven was voor haar een lichamelijk proces, waarvoor ze woorden be...

Aan de vooravond van WO II zochten het gezin Oestreicher een veilig toevluchtsoord en dachten dit in Amsterdam te vinden.

Het jonge gezin – vader, moeder, twee dochtertjes en grootmoeder – wordt in november 1943 op transport gesteld. Het derde meisje blijft ‘in onderduik’ achter.

In Westerbork, Bergen-Belsen en in de ‘Trein der Verlorenen’ houdt Felix Oestreicher een dagboek bij. Hierin schrijft hij de gedichten die in Naderhand/Nachher in het Nederlands en Duits worden gepublic...

‘Fix het seksisme in de letteren’ luidde de boodschap in het zogenaamde Fixdit-manifest uit 2022. Dat is nogal een opdracht, maar Filter neemt de handschoen graag op – ook omdat de rol van de vertalers, toch ook actief in het letterenveld, onderbelicht leek. In het manifest worden tal van schrijfsters genoemd, ook buitenlandse, maar wie er achter die vertalingen schuilgingen werd

niet vermeld. Hebben vertalers ook met seksisme te maken?

Hoe liggen de verhoudingen in ons eigen subveld?...

Maria Austria (1915-1975) werd geboren in Karlsbad (tegenwoordig Karoly Vary in de republiek Tsjechië). In 1933 vertrekt ze naar Wenen waar ze de fotovakopleiding aan de Graphische Lehr- und Versuchsanstalt volgt. Met haar diploma op zak vlucht ze in 1937 naar Amsterdam, waar haar zus Lisbeth (textielontwerpster) woont en werkt. Samen beginnen ze een bedrijf. Als in 1940 de oorlog uitbreekt, meldt haar zus zich in Westerbork. Maria Austria duikt onder en raakt betrokken in het verzet. Hier l...

‘Gedichten voor kinderen zijn veel moeilijker te vertalen dan gedichten voor volwassenen. De verklaring daarvoor is allereerst dat kinderschrijvers zich bekommeren om de gevoeligheid die kinderen hebben voor de fonetiek van ieder woord en daarom de verzen toerusten met een maximum aan klinkende dynamische rijmen. Bovendien zijn de woorden die rijmen in kindergedichten de belangrijkste dragers van betekenis. De zwaarste semantische last wordt vierkant op de schouders van de rijmwoorden geleg...

Een heuse prinses, een spraakzame papegaai, een man die een draailier bespeelt, een meertalig bos: dat zijn de ingrediënten dit keer. Het heeft er alle schijn van dat we in een sprookjeswereld zijn aanbeland. Maar dat is allerminst het geval: hier worden eigenzinnige vertalers geportretteerd en bijzondere beelden voor het vertalen gepresenteerd.

Realistische ontwerpen voor een reële wereld die gebaat is bij verstandhouding, vertaling en overleg. Een wereld dus die niet uitsluit, geen mensen...

Wanneer Beate, Helly en Maria Oestreicher een week na de val van de Muur hun tante en pleegmoeder Lisbeth Birman-Oestreicher in kleine kring begraven, weten ze niet dat er in haar nalaten-

schap een map met doorslagen van hun vader Felix Oestreicher (1894-1945) zit. Daar komen ze achter als ze haar huis opruimen. Deze brieven gaan hoofdzakelijk over hen gaan.

Ze verbazen zich over hun vader. Ze wisten dat hij schreef. Het oorlogsdagboek dat hij in Westerbork en Bergen-Belsen bijhield, heeft ...

Mark Twain, Maurice Sendak en Roald Dahl zeiden sterk beïnvloed te zijn. Sendak noemde het grafisch gezien ‘een van de mooiste boeken ter wereld’. Het is even beroemd als berucht. Zouden Max en Moritz er geweest zijn zonder hun anarchistische wegbereider? Der Struwwelpeter is het eerste kinderboek dat uitdrukkelijk geschreven was om kinderen niet af te poeieren of op te voeieren maar om ze te amuseren. Huisarts Heinrich Hoffmann bedacht de verhalen om zijn jonge patiëntjes mee stil te k...

Salig is die Vertalers*, want hulle sal die Aarde beërwe – Vertaling en vertalings is ’n dinamiese manier om dit wat buite jou lê, toe te laat om intens en genuanseerd die “ek” te beïnvloed. Jy ervaar iets wat van jou en jou ervaring verskil. Daar is skielik ’n karakteristieke weerstand van iets of iemand wat nie binne jou selfkennis val nie – hierdie ligte weerstand lok jou via taal uit om jou innerlike kaart aan te pas.

* En diegene wat Literêre vertalings lees

Antjie Krog, ...

Stefan Zweig (1881-1942)was een uitgesproken liefhebber van boeken en drukkunst. In het verhaal ‘Boekenmendel’ komen die kenmerken prominent naar voren. In zijn sensitieve, krachtige stijl schildert Zweig tegen het decor van de Eerste Wereldoorlog het leven van de geniale joodse antiquaar Boekenmendel die vanuit het Weense café Gluck zijn handel drijft.

‘Boekenmendel’ verschijnt in deze bundel voor het eerst in Nederlandse vertaling. Het tweede verhaal is ‘De onzichtbare verzameli...