De twintigste eeuw was de ‘eeuw van de ideologieën’, politieke bewegingen die een totale omwenteling van de politieke en maatschappelijke verhoudingen propageerden, waarvan het fascisme en het communisme het meest extreem waren. De Communistische Partij van Nederland (CPN) was een ogenschijnlijk brave democratische stroming. Maar in het geheim werden er scenario’s gemaakt voor als de Russische broeders Nederland zouden komen ‘bevrijden’. In ‘Rode kameraden’ vertelt Rob Hartmans...

Forum Hadriani (het huidige Voorburg, genoemd naar keizer Hadrianus) lag aan de noordgrens van het Romeinse Rijk. Het was met Nijmegen de enige nederzetting in Nederland die Romeinse stadsrechten kreeg. In 2021 werd de Nederlandse limes, waar Forum deel van uitmaakt, uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed. Tom Buijtendorp promoveerde op de vergeten stad Forum Hadriani, waar door het grondwater etensresten, schoenen, wagenwielen en wijnvaten bewaard bleven. Uit de klei doemt het nieuwe mysterie ...

In ‘De tsaar in Zaandam’ beschrijft Rob Hartmans hoe in augustus 1697 een kleine aak naar Zaandam voer. Aan boord bevond zich de Russische tsaar Peter de Grote, die zich hier wilde ontwikkelen in nieuwe scheepsbouwtechnieken. Zijn komst bleef niet onopgemerkt. Al snel kwamen de mensen naar Zaandam om de twee meter lange grootvorst met eigen ogen te aanschouwen. De tsaar vertrok daarop al snel naar Amsterdam. Hartmans beschrijft het verblijf van de tsaar in de Republiek in het algemeen en ...

‘De zes freules’ van Laura Thompson is het verhaal van de zussen Mitford, zes dochters uit een oude Engelse adellijke familie. Ze schitterden op de debutantenbals in het interbellum. Allemaal waren ze voorbestemd om een goed huwelijk te sluiten. Maar het liep heel anders.

Nancy werd bestsellerauteur, en beschreef de gebruiken van haar stand. Pamela had een relatie met John Betjeman, hield van het landleven en werd kippenfokker. Diana was fascist en trouwde met Oswald Mosley, de leider van...

Deze studie gaat over Nederlandse mannen die tijdens de bezetting handlanger van de nazi’s werden en zich ontwikkelden tot daders die zich structureel en systematisch schuldig maakten aan intimidatie, diefstal, plundering, afpersing, mishandeling, doodslag en moord. Over het onderwerp gewelddadige daders kun je honderden vragen stellen. In deze studie ligt de focus op vragen als: Hoe zag hun leven er voor de oorlog uit? Wat hebben deze mannen gedaan tijdens de bezetting onder de vlag van he...

In ‘De vergeten oorlog’ behandelt Jona Lendering de Eerste Punische Oorlog (264-241 v.Chr.). Bij het woord ‘Karthago’ denken we meestal aan Hannibal met zijn olifanten, ergens op een besneeuwde Alpenpas. Het is begrijpelijk dat die gebeurtenis alle aandacht trekt, maar het was slechts één korte operatie in één oorlog, terwijl de Romeinen en Karthagers ruim een eeuw hebben gestreden om de heerschappij in het Middellandse Zeegebied. De Eerste Punische Oorlog was volgens de Griekse g...

De Renaissance begon in Italië en verspreidde zich van daaruit gedurende de vijftiende en zestiende eeuw over het continent. De Italiaanse humanisten die de term introduceerden stelden dat na een periode van verval – de middeleeuwen – een nieuwe gouden tijd was aangebroken; een ‘wedergeboorte van denken, kunsten en letteren’. In ‘Renaissance’ vertelt Bies van Ede aan de hand van portretten van beroemde Europeanen, onder wie Catharina de Medici en Christine de Pizan, de geschieden...

Voor de vroege middeleeuwer waren de waarneembare en de bovenzinnelijke wereld volledig met elkaar verweven, laat Luit van der Tuuk zien in ‘Indiculus’. Iedereen was zich voortdurend bewust van de aanwezigheid van bovennatuurlijke machten die invloed uitoefenden op het aardse bestaan. Van der Tuuk beschrijft in dit boek de spiritualiteit in de vroege middeleeuwen. Als kapstok gebruikt hij de ‘Indiculus superstitionem et paganiarum’, Latijn voor ‘kleine lijst van bijgelovige en heide...

‘Surapati’ van Robin Raven is het verhaal van een Balinese jongen, die tot slaaf gemaakt wordt en verkocht aan een VOC-koopman in Batavia. Hier wordt hij Untung, de knecht van Pieter Cnoll. Hij krijgt een verboden relatie met de dochter van koopman Bitter en wordt gevangengezet. Hij ontsnapt en wordt als Surapati guerrillaleider en later regent. Hij sterft in 1706 de heldendood in een beslissende veldslag met de VOC. Indonesië eert hem sinds 1975 als nationale held. ‘Surapati’ van Ro...

De geschiedenis van de Vikingen blijft tot de verbeelding spreken. Maar de rol van vrouwen daarin is doorgaans onderbelicht. In 2017 bewezen DNA-testen dat er ten minste één schildmaagd heeft bestaan: de krijgsvrouw die met haar wapens is begraven in graf Bj581 in de Vikingstad Birka, net buiten Stockholm. Nancy Marie Brown noemt haar Hervor, naar de befaamde schildmaagd uit de saga’s. De auteur maakt mede op basis van archeologische bronnen aannemelijk dat er wel degelijk krijgsvrouwen b...