Steenvoorde, 10 augustus 1566. Banneling Sebastiaan Matte is terug in de Vlaamse Westhoek, broeinest van maatschappelijke onrust en het jonge calvinisme. Matte preekt fel tegen de rooms-katholieke kerk en overheden. Na afloop dringen toehoorders het plaatselijke Sint-Laurentiusklooster binnen en slaan alle religieuze beelden kapot. De vlam slaat in de pan: de Beeldenstorm raast door de Zuidelijke en de Noordelijke Nederlanden.

De Beeldenstorm - één van de vensters in de historische canon va...

De Nederlandse samenleving veranderde razendsnel aan het eind van de negentiende eeuw. Oude, vertrouwde waarden wankelden door een stroom aan nieuwe ideeën en levensstijlen. Alles moest anders: de inrichting van de maatschappij, de omgang met het lichaam en ook religie en spiritualiteit. Anarchisten, vegetariërs, theosofen, spiritisten, utopische kolonisten, feministen, strijders voor homorechten: de verschillende stemmen van linkse activisten tot ultrarechtse ‘trekvogels’ en reactionai...

Van kooplui die zich aaneensloten voor wederzijdse bescherming tot een verbond van ongeveer tweehonderd steden dat oorlogen voerde en koningen de wet spelde. Ziedaar de ontwikkeling van de Hanze, de ‘internationale’ handelsorganisatie in middeleeuws Europa. Toen zij in 1356 in Lübeck een officieel stedenverbond werd, had zij al een voorgeschiedenis van eeuwen. Ooit waren er verschillende Hanzen, zoals de Vlaamse Hanze van Londen. De Hanze beheerste de handel op Noord- en Oostzee. Zij str...

Vikingen belicht de turbulente periode in de Europese geschiedenis van twee eeuwen confrontaties met de Vikingen, die in de Lage Landen werden afgesloten met aanvallen op Tiel en Utrecht in 1006/1009. Met een blik die reikt van Byzantium tot Groenland en van de Scandinavische voorgeschiedenis tot de slotakkoorden van de Vikingcultuur in de late middeleeuwen. De Lage Landen en naburig gebied vormen het centrum, met speciale aandacht voor het in elkaar grijpen van gebeurtenissen aan beide zijde...

Koning Gorilla of Willem de Goede? De eerstgenoemde bijnaam van Willem III (1817-1890) is bekender. Willems leven werd geteisterd door schandalen. Hij regeerde lang, van 1849-1890. Zijn koningschap is vooral van belang door de periode waarin het viel: een tijd van transformatie naar een samenleving, gekenmerkt door verstedelijking, industrialisering met alle uitwassen van dien en democratisering. En ook van wetenschappelijke en technologische revoluties en conflicten tussen grote, naburige na...