Na de dood van zijn moeder wil Frans Laarmans een nieuw leven beginnen. Hij meldt zich ziek en begint een agentschap in Edammer kazen. Alle onderdelen van het nieuwe beroep krijgen zijn volle aandacht, behalve de verkoop. Aan het eind van het verhaal gaat hij maar weer naar zijn oude kantoor, met twintigduizend kilo kaas in het pakhuis.

Niet zonder ingehouden humor laat Elsschot het noodlot op strakke, klassieke wijze zijn werk doen. Zijn programmatische inleiding is zo mogelijk nog klassieker.

Negentiende-eeuws gedrag in de eenentwintigste eeuw, zo noemde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry de inval van Rusland op de Krim. Legers worden nog steeds gebruikt om gebieden te veroveren. Tot voor kort werd de wereld geconfronteerd met westerse machtspolitiek. Nu doen ook opkomende landen aan landjepik. Zo kwam China recent met buren in conflict over grondstofrijke zeegebieden. In dit Elementaire Deeltje maakt Rob de Wijk duidelijk dat machtspolitiek een essentieel o...

Sla een krant open en je merkt: 'geopolitiek' is in zwang. Maar wat betekent die term eigenlijk? Herman van der Wusten en Virginie Mamadouh vertellen de bewogen geschiedenis van het begrip geopolitiek en verduidelijken de uiteenlopende betekenissen. Voorbeelden uit de politieke praktijk in alle delen van de wereld worden behandeld aan de hand van tekst, beeld en kaarten. Nederland en de Europese situatie krijgen bijzondere aandacht.

Het begrip 'nationalisme' is terug van weggeweest, ook binnen Europa. Ondanks de toenemende globalisering is het nationalistische denken de afgelopen jaren alleen maar sterker geworden. Maar deze liefde voor het vaderland heeft sinds de 20e eeuw wel een ander gezicht gekregen. Joep Leerssen geeft een historisch overzicht van de opkomst en ontwikkeling van het nationale denken in een culturele en ideeënvormende context. Hij laat zien hoe dit denken na 1800 een allesbeheersende, politieke ideo...

Nederland wordt vaak als een calvinistisch land bestempeld. Protestanten eisten er vanaf de zestiende eeuw een dominante

positie op, terwijl ze in werkelijkheid slechts zo nu en dan in de meerderheid waren. Peter van Dam analyseert aan de hand van hun claim de geschiedenis van religie in Nederland. Hij stuit op grote religieuze verscheidenheid, waar mensen door de eeuwen heen heel verschillend mee omgingen. Een calvinistisch land? houdt vertrouwde ideeën kritisch tegen het licht en presentee...

Waar de kunstgeschiedenis zich traditioneel op de westerse wereld richtte en een lineaire ontwikkeling presenteerde, zien we nu een tendens om kunst mondiaal en als een veelvoud van vertellingen te beschouwen. Kunst als een wereldwijd fenomeen zien, betekent ook opnieuw kijken naar de grondslagen van het vakgebied. Kitty Zijlmans doet een voorstel voor een brede en geïntegreerde blik, en rijgt thema's als tijd, plaats, stijl, originaliteit, gender en diversiteit aan elkaar. Talrijke kunstwer...

Mystiek lichaam beschrijft een jaar uit het leven van het gebroken gezin Gijselhart, dat model staat voor de Nederlandse samenleving aan het eind van de twintigste eeuw. Vader Gijselhart, een bejaarde weduwnaar, is belust op geld en macht over zijn naaste omgeving. Dochter Magda, alias Prul, kiest voor het bewust ongehuwde moederschap, maar zal zich ten slotte alsnog verenigen met de joodse vader van haar kind. Zoon Leendert, die in New York in kunst handelde, keert als aidspatiënt terug in ...

Dit Elementaire Deeltje reflecteert de langdurige populariteit van archeologie. Voor de één is het een hobby, voor de ander een carrière, maar in alle gevallen omvat het ruim tweeënhalf miljoen jaar wereldgeschiedenis. En archeologie is meer dan alleen romantisch opgraven: ook theorievorming, technologie en wetenschap spelen een belangrijke rol. Paul Bahn geeft een pakkend kijkje in de keuken van de hedendaagse archeoloog.

Van de film 'Ice Age' tot de schilderijen van Hendrick Avercamp: iedereen heeft een beeld bij 'de ijstijd'. Wat maar weinig mensen weten, is dat ook vandaag de dag nog sporen van vroegere ijstijden in het Nederlandse landschap te zien zijn. In dit Elementaire Deeltje neemt Gemma Venhuizen u mee naar de tijd van mammoeten en sabeltandtijgers.

-Gemma Venhuizen is wetenschapsjournalist voor onder meer nrc.next. Vorig jaar verscheen haar debuutroman 'Alle bessen kun je eten - alleen sommige maar ...

Nieuwsgierig naar de werking van ons brein? Of heb je wel eens aan een studie psychologie gedacht? Dit Elementaire Deeltje beschrijft kernonderdelen van psychologie als leren, geheugen, aandacht, abnormale en sociale ontwikkeling, maar het gaat ook in op thema's als agressie en de puberteit. Ook cognitieve psychologie, neurowetenschappen, informatietechnologie en evolutionaire psychologie komen aan de orde. Kortom: een complete inleiding.

-Gillian Butler werkte bij de Britse zorginstelling Ox...