Een vrije vogel met een helder lied

Werken aan een betere wereld voor meer mensen. Dat was de opdracht die Anne Willem Kist (1915-2005) in zijn leven ervoer. Vanuit een bevoorrechte jeugd leerde hij door zijn kerkelijk werk in de Rotterdamse volkswijk Delfshaven de sociale achterstelling zien. Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog verruilde Kist de advocatuur voor het werken aan maatschappelijke en kerkelijke vernieuwing en de Doorbraak.

Onder zijn leiding kwamen de vormingscentra Kerk en Wereld en Oud-Poelgeest tot volle bloei. Deze 'Sturm und Drang'-mens motiveerde de christelijke wereld om niet langer te denken vanuit de eigen zuil, maar om nieuwe verbanden aan te gaan en verantwoordelijkheid te nemen voor de héle maatschappij.

In de jaren zeventig werd hij de eerste decaan van de opleiding van nieuwe rechters. Met zijn 'bewonderenswaardige creativiteit' kon hij dit conservatieve bolwerk omvormen tot een moderne opleiding met aandacht voor maatschappelijke samenhangen. Na zijn pensionering als rechter richtte hij het Landelijk Missionair Collectief op en inspireerde velen om te werken aan een sobere levensstijl, zoals wekelijks vasten, bijbelstudie en onderling beraad. Hij riep op tot 'culturele ongehoorzaamheid' tegen ongeremde marktwerking, uitputting van de natuur en uitbuiting van ontwikkelingslanden. Deze veroorzaakten volgens hem toenemende ongelijkheid en onrechtvaardigheid in de wereld.

Het boek schetst Kist in zijn rollen en conflicten, als vormingsman en theoloog, als rechter en activistisch publicist, en als inspirator van vernieuwingsbewegingen. Het geeft een boeiend tijdsbeeld van bewogen naoorlogse periodes als Doorbraak, ontzuiling, individualisering en neoliberale golven. DR. DICK (E.D.J.) DE JONGH (1928) is socioloog en doceerde aan de Universiteit Twente. Eerder schreef hij biografieën van respectievelijk de theologen Jan Buskes, Hannes de Graaf en Bert ter Schegget.