Van bloedstroom en pneuma, onder de ontdekkers van de bloedsomloop

Bloed circuleert rond en rond en rond en het hart is een pomp. Dit klinkt simpel, maar

voordat de mensheid het had ontdekt is er heel wat wetenschappelijk denken aan voorafgegaan.

In een reis om de wereld in 5000 jaar worden in dit boek de ontdekkers van

alles wat met de bloedsomloop te maken heeft gevolgd, van de Oude Egyptenaren en

Babyloniërs tot creatieve denkers en doeners in de twintigste eeuw. Van het geheimzinnige

‘pneuma’ uit de Romeinse tijd van Galenus tot de beschrijving van het hart als

pomp en de bloedstroom als circulatie door William Harvey in 1628. En begrijpen we

de rol die Marcello Malpighi en Antoni van Leeuwenhoek gespeeld hebben. Daarna

gaat het verder met ontdekkingen, van waarom er dan een bloedsomloop nodig zou

zijn, en wat voor een soort pomp het hart eigenlijk is, met zijn eigen fysiologische wetten,

eigen bloedvoorziening en intrigerende elektrische bedrading.

De geschiedenis van de bloedsomloop circuleert over zeker drie continenten, met

opkomst, bloei en verval van staten en beschavingen, vol slagvelden en pandemieën,

maar ook vol met nachtelijke zoektochten door galgenvelden, briljante observaties en

wedijverende wetenschappers. En we maken revoluties mee, zowel door volken als in

de wetenschap. Er zullen brandstapels worden aangestoken en guillotines opgesteld,

maar er wordt ook stilgestaan bij inspirerende opleiders en charismatische onderzoekers

door de eeuwen heen.

De tekst is bedoeld voor iedereen; voor de niet-medicus bevat de voorbeschouwing

uitleg hoe de bloedsomloop en het hart ook alweer in elkaar zit. In de nabeschouwing

worden de uitblinkers van deze 5000 jaar geschiedenis uitgelicht en wordt gefilosofeerd

waarom het zo lang geduurd heeft voordat iets ontdekt is dat nu voor ons zo vanzelfsprekend

is.

Evert Lamfers was tot zijn pensionering in 2018 als cardioloog verbonden aan het Canisius-

Wilhelmina Ziekenhuis te Nijmegen, en hield zich daar met name bezig met

beeldvormend onderzoek van het hart en de behandeling van patiënten met hartfalen.