De eerste minister van de Republiek

De Hollandse raadpensionaris werd door tijdgenoten vaak gezien

als leider van de Republiek. Dat is niet vreemd. Holland was

oppermachtig en daarom maakte de Hollandse raadpensionaris

niet alleen de dienst uit in zijn eigen gewest, maar ook in de

Staten-Generaal. Om het ambt van raadpensionaris beter te

begrijpen, vergelijkt Jaap de Haan het optreden van Johan van

Oldenbarnevelt met dat van Johan de Witt en Gaspar Fagel. De

vier functies die hij onderscheidt, zijn ook te zien bij de eerste

minister in Spanje, Engeland, Frankrijk, Zweden en Brandenburg.

De Hollandse raadpensionaris kan daarom worden beschouwd als

eerste minister van de Republiek.