Twee vrienden en hun vrouwen

Mijn hart begon te kloppen en ik gevoelde dat het bloed mij geduurig

met meerder drift door de aderen bruischte. Ik wilde haar omhelzen,

en reeds beefden mijne lippen op de haare - Eene zachte drukking

deed Julia op het gras nederzijgen - ik volgde haar kussende...

ô welke omhelzing toen! Wat spartlend ledenwringen, hoe duizendwerf

herhaald, vervangen, en verteêrd! Wat gloeiying van 't vermaak

en teedre tokkelingen, of machtloos doorgestaan, of trillende afgeweerd!

Wat schokken...

Nee, het tweede citaat sluit niet aan op het eerste. Het eerste

komt uit de roman Julia van Rhijnvis Feith en het tweede uit

het gedicht Verrukking van Willem Bilderdijk. Ze schreven in

het laatste kwart van de achttiende eeuw, waren goede vrienden

en droegen allebei een pruik. Maar die pruik kon scheef

staan als het over de liefde en vooral als het over de politiek ging.

Het fragment van Feith vervolgt in werkelijkheid met een scène

waarin de geliefden wenend afscheid nemen terwille van deugd,

kuisheid en christelijk uitzicht op de eeuwigheid. Bilderdijk laboreerde

daar ook wel aan, maar hij wist moraal en geloof te

verbinden met het bed.

Wat de politiek betreft, kon de scheef gevallen pruik soms een

echte bokkepruik worden. En dat niet alleen bij Bilderdijk en

Feith. Zelden is er meer geschreven en gewreven, en hebben er

meer wisselingen van staatsvorm plaats gehad dan juist toen. Dit

nieuwe boek van Martien J.G. de Jong gaat ook daar over. Hij

plaatst de lotgevallen van Feith en Bilderdijk in de brede historische

context van de legendarische pruikentijd. Het resultaat

werd een amusant en interessant lees-en kijkboek, met veel eigentijdse

prenten en ook met toelichtende noten voor lezers die

er méér van willen weten.