Souvereiniteit in de spiegel

Sinds corona zijn de ‘soevereine’ burgers niet meer weg te denken, de ‘vrije mensen van vlees en

bloed’ die uit overtuiging niks met de overheid te maken willen hebben.

Waar gaat het deze ‘soevereinen’ om? Hoe moeten we tegen hun gedrag en denkbeelden aankijken? Menno Hurenkamp laat op verhelderende wijze zien hoe soevereinen cruciale burgerschapsidealen als ‘autonomie’ en ‘authenticiteit’ en ook politieke middelen als ‘representatie’ en ‘burgerlijke ongehoorzaamheid’ verbasteren, maar ook hoe de opdracht eigen verantwoordelijkheid te dragen, zelf te denken en kritisch te zijn daaraan ten grondslag ligt.

Hoe opportunistisch ingestoken de ‘soevereine’ strategieën en opvattingen misschien ook zijn, we kunnen niet negeren dat hun verhaal als een kritiek gezien kan worden op het gebrek aan responsiviteit in democratie, verzorgingsstaat en rechtsstaat dat al zeker tien jaar op de agenda staat.

Menno Hurenkamp is hoogleraar Democratie als mensenwerk aan Universiteit voor Humanistiek.

Hij is auteur van een reeks publicaties, waaronder het samen met Jan Willem Duyvendak geschreven Macht der gewoonte. Populisme in de polder (Amsterdam University Press, 2022), waarover de pers schreef: ‘Een diepzinnige duiding van het Nederlandse parool bij uitstek “Gewoon, doe maar gewoon” (Stephan Sanders) en met Evelien Tonkens het burgerschapshandboek Nu mag ik even (Boom, 2021), waarover het tijdschrift Pedagogiek in Praktijk schreef: ‘een grote schat aan perspectieven op burgerschap’.