Luthers theologisch testament

In 1543 verscheen Luthers Von den Juden und ihren Lügen, een onverholen

smaadschrift dat een ongemakkelijk licht werpt op het begin van

de Reformatie. Luthers antisemitisme is door theologen altijd gebagatelliseerd.

Süss toont aan dat diens aversie tegen de Joden een structureel

karakter draagt en reeds aantoonbaar is in zijn vroegste geschriften.

Geen uitglijder dus, maar een programmapunt. Het onheil dat mens en

wereld treft, schrijft Luther bij voorkeur op het conto van de Joden.

Süss’ studie bevat de eerste volledige vertaling van Luthers geschrift in

het Nederlands, aangevuld met ‘Een waarschuwing voor de Joden’, een

appendix bij zijn vermoedelijk laatste preek in 1546, zijn sterfjaar.

Deze in 2010 verschenen herdruk bevat een essay, waarin Süss nieuwe bevindingen presenteert en ingaat op de reacties op de eerste druk.

René Simon Süss (1939) studeerde theologie in Amsterdam en Brussel,

waar hij in 2005 promoveerde op het thema Luther en de Joden. Van

1984 tot 1999 was hij werkzaam als predikant in de Nederlandse

Hervormde Kerk. Nu is hij actief binnen de Joodse gemeenschap.

Süss publiceerde onder meer Een genadeloos bestaan. Karl Barth over het

Joodse volk (1991), De messias moet nog komen. Theologie met het oog op

Israël en de volken (2001) en, als duo-auteur, Spiritualiteit in Jodendom en

christendom (2006). In 2010 verscheen De geest bemint de buitenkant.