Vrije socialisten in verzet (1940-1945) vertelt het verhaal van het geweldloos verzet tegen de Duitse bezetter door de geestverwanten van Ferdinand Domela Nieuwenhuis.
Deze vrije, niet partijgebonden socialisten waren er in de periode tussen de beide wereldoorlogen van overtuigd geraakt dat een socialistische samenleving alleen gerealiseerd kon worden door de inzet van geweldloze strijdmiddelen. Zij waren verklaarde tegenstanders van oorlog en belandden omdat ze dienst weigerden in de gevangenis. Als vredesactivisten stelden ze zelfs uitvoerige plannen op over de wijze waarop een nieuwe wereldoorlog kon worden voorkomen.
Wat konden zij, toen er daadwerkelijk sprake was van een nieuwe wereldoorlog, uitrichten tegen de Duitsers, die gedurende de bezetting steeds bruter optraden? De vrije socialisten in Nederland hebben deelgenomen aan het verzet door onder meer mee te werken aan het verschijnen en verspreiden van ondergrondse verzetsbladen en illegale publicaties en door onderduikers te helpen. Zij boden onderdak aan iedereen die het nodig had, zoals de vervolgde Joden, en hielpen hen aan vervalste persoonsbewijzen en bonkaarten.