Strafbaarstelling van euthanasie

Met de Nederlandse euthanasiewet kreeg de arts in 2002 een wettelijke

strafuitsluitingsgrond bij euthanasie. Een arts kan in beginsel niet

strafrechtelijk worden vervolgd als de Regionale Toetsingscommissie

Euthanasie oordeelt dat de arts heeft voldaan aan de wettelijke zorgvuldigheidseisen.

De twee eerste eisen wegen voor het strafrecht het

zwaarst: het euthanasieverzoek moet vrijwillig en weloverwogen gedaan

zijn en de patiënt moet uitzichtloos en ondraaglijk lijden. Voldoet

de arts hieraan niet, dan is vervolging denkbaar. Zover kwam het echter

zelden. Betekent dit dat het strafrecht is uitgesproken en euthanasie

moet worden gelegaliseerd? Die vraag wordt onderzocht vanuit diverse

perspectieven: het Nederlands historisch en juridisch perspectief, het

internationaal mensenrechtelijk perspectief, het strafrechtelijk handhavingsperspectief

en een normatief perspectief geïnspireerd op de filosofie

van Emmanuel Levinas. De auteur bepleit in het proefschrift de

toepassing van proportioneel strafrecht en een normatief kader. Duidelijk

wordt dat ook de wetgever van 2002 normatieve uitgangspunten

hanteerde en grenzen trok. Die grenzen lijken evenwel onder invloed van

het normaliseren van euthanasie en de invulling van open normen uit

beeld te raken en dat brengt risico’s met zich mee voor een zorgvuldige

euthanasiepraktijk. Deze dissertatie, voor professionals te gebruiken

als handboek, schetst daarvoor een oplossingsrichting: het organiseren

van toezicht op de toetsingspraktijk, toepassing van het veiligheidsbeginsel

en de herwaardering van de strafrechtelijke handhaving voor de

twee belangrijkste zorgvuldigheidseisen, waarna het strafrecht voor de

overige zorgvuldigheidseisen kan worden gematigd.