Pleidooi voor techniekethiek

De zoekmachine van Google, de tijdslijn van Facebook en Alexa van Amazon Echo: veel van onze dagelijkse technologie bevat kunstmatige of artificiële intelligentie. Stofzuiger- en grasmaairobots helpen ons in en om het huis, robotchirurgen voeren precisieoperaties uit en online voeren chatbots zoals Woebot therapeutische gesprekken. We kunnen zelfs morele beslissingen aan algoritmen uitbesteden. De combinatie van robots en AI leidt, samen met big data, tot eindeloos veel mogelijkheden.

Ondertussen praten media ons angsten aan. Van zelfbewuste en uit vrije wil handelende robots is nog lang geen sprake – en wie weet wel nooit – maar er zijn reële ethische problemen die we niet mogen negeren. Welke beslissingen delegeren we aan machines en welke liever niet? En van ‘wie’ leren zelflerende systemen eigenlijk?

Ethische vragen over ontwerp moeten gesteld worden vóór en tijdens het ontwerpproces: elk product dat door mensen gemaakt is, is immers made with morality . Daarom dit pleidooi voor ethische regels voor robots en AI-systemen, maar ook voor ingenieurs en andere ontwerpers. Innovatie gaat immers niet alleen om technologische vooruitgang, maar ook om het (h)erkennen van de morele keuzes die de technologie in zich draagt en daar bewust mee omspringen.

Katleen Gabriels is moraalfilosofe, gespecialiseerd in computerethiek. Ze werkt als Assistant Professor aan de universiteit van Maastricht. Katleen is de auteur van 'Onlife. Hoe de digitale wereld je leven bepaalt'. In 2018-19 kende de faculteit Ingenieurswetenschappen van de VUB haar de Leerstoel Willy Calewaert toe.