Dwaallijnen

Hoe een imaginair gesprek tussen twee denkers kan leiden tot verrassende inzichten in de menselijke conditie.

Het filosofische denken laat zich voeden door ogenschijnlijk vrijblijvende denkoefeningen maar zoekt tegelijkertijd naar vormen van onweerlegbare kennis. Door deze gerichtheid op zowel het subjectieve als het universele valt ook de filosofie voor de verlokkingen van de ‘wat-als?’-vraag. Wat als twee legendarische kunstenaars, schrijvers of filosofen die elkaar niet hebben gekend toch in gesprek waren gegaan?

In Dwaallijnen schetst Stéphane Symons een (on)mogelijk gesprek tussen de Zwitserse psychiater en filosoof Ludwig Binswanger (1881-1966) en de Franse pedagoog, filosoof, dichter en filmmaker Fernand Deligny (1913-1996). Hoewel de twee elkaar nooit hebben ontmoet, kan dit imaginaire gesprek inzicht bieden in het denken van beide auteurs en in de menselijke conditie.

Volgens Binswanger zijn zelfbewustzijn en sociaal bewustzijn de belangrijkste en meest kenmerkende eigenschappen van de mens. Vanuit zijn contacten met kinderen en jongeren met autisme beklemtoont Deligny daarentegen ons vermogen om te interageren met de materiële omgeving, vooral dan met schijnbaar onbeduidende dingen en de natuur. Door de twee denkers met elkaar in gesprek te laten gaan, werpt Symons nieuw licht op wat het is om waarlijk menselijk te zijn. Daarbij zijn de hoofdrollen weggelegd voor een patiënte van Binswanger, Ellen West, en een jongen met autisme, Janmari.

Stéphane Symons is gewoon hoogleraar esthetica en cultuurfilosofie aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte van de KU Leuven. Zijn onderzoeksdomein is de twintigste-eeuwse continentale filosofie.