Het werk van de Franse filosoof Michel Foucault (1926-1984) blijkt decennia na zijn dood nog actueel en verrassend. Het stelt onverwachte vragen over onder meer neoliberalisme, identiteitspolitiek en medische wetenschap in tijden van pandemie. Ook postuum verschijnen er nog geregeld teksten van hem, die ons dwingen het bestaande beeld bij te stellen.

Dit Elementaire Deeltje behandelt Foucaults leven, zijn belangrijkste ideeën en zijn bijdragen aan de geschiedschrijving en filosofie. Op een ...

Anderhalve eeuw na zijn dood blijkt Søren Kierkegaard nog altijd een hoogst actuele filosoof, psycholoog, theoloog en ethicus. Er zijn duizenden boeken en artikelen over hem geschreven. Veel lezers ervaren de kennismaking met zijn werk als een persoonlijke verandering.

Wie was Kierkegaard? Waarom verbrak hij zo dramatisch zijn verloving? Wat leerde hij van Socrates, Mozart en de romantici? Wat zegt hij over vrijheid, angst, liefde, schuld en waarheid? Hoe werd hij grondlegger van het existe...

Een aforisme van Heraclitus, ‘De Natuur houdt ervan

zich te verbergen’, houdt de westerse filosofie al bijna

vijfentwintig eeuwen bezig. De Franse filosoof Pierre

Hadot schreef in 2004 een geschiedenis van de westerse

filosofie in het perspectief van dit aforisme en het

beeld van de sluier van Isis. Moet de mens zich heer en

meester maken van de natuur, of kan niemand de sluier

van de geheimen van de natuur oplichten, behalve

de dichter en de kunstenaar?

Pierre Hadot neemt de lezer mee op...

In zijn beroemde studie over de kapitalistische samen­leving noemt Herbert Marcuse de moderne mens ‘een­dimensionaal’. Massamedia, reclame en management­denken scheppen een individu dat in de ban is van ‘valse verlangens’ naar goederen en bezit. Consumentisme heeft grote maatschappelijke gevolgen: het kritisch bewustzijn wordt lamgelegd, niemand droomt nog van een nieuwe wereld, maar van een nieuwe koelkast.Marcuse pleit voor de ‘grote weigering’: door zich bewust te worden van...

Een korte, heldere beschrijving van bewustzijn is

vrijwel onmogelijk te geven, maar we weten allemaal

hoe het ‘voelt’ om ons ergens van bewust te zijn. Hersenwetenschappers

en filosofen proberen dit raadsel

te ontrafelen door uit te zoeken hoe het bewustzijn

werkt en wat het precies doet.

Dit Elementaire Deeltje geeft een actueel overzicht

van de belangrijkste overwegingen, argumenten,

theorieën en experimenten over het bewustzijn. Kunnen

we ooit begrijpen hoe uit elektrische activiteit in

de grijze cellen van ons brein een rijke binnenwere...

Hannah Arendt (1906-1975) neemt in de geschiede­nis van de filosofie een unieke plaats in. Ze heeft de filosofie verrijkt met een nieuwe kijk op zowel het actieve als het contemplatieve leven en met een politieke theorie die draait om pluralisme en het vermogen om opnieuw te beginnen. Haar analyses over het totalitarisme, antisemitisme en het kwaad zijn in hun invloed haast ongeëvenaard.Op basis van haar belangrijkste werken en essays biedt dit Elementaire Deeltje een ingang in Arendts veel...